Guía de nomes galegos

Do latín Genesius, nome da época cristiá, calcado do grego Genésios, e este de génesis 'xénese', derivado de génos 'orixe', 'familia', 'linaxe'. Orixinariamente era un adxectivo que significaba 'natalicio' pero que só se aplicaba ás divindades, consideradas como o xenio xentilicio que protexía unha estirpe nas súas sucesivas xeracións. A mesma orixe teñen os topónimos San Xes, Sanxés ou Sanxenxo.

San Xenxo de Arles —Arle en occitano— (séculos III-IV), escribán desta cidade, foi decapitado por negarse a transcribir o edicto de persecución dos cristiáns do ano 303. Da devoción a este santo proceden os topónimos galegos citados (San Xes en Paderne de Allariz, na Peroxa e en Lobeira, Sanxés na Pontenova), e as advocacións de varias parroquias.

San Xenxo de Roma (séculos III-IV), segundo a lenda, era un actor de comedias que, representando diante do emperador Diocleciano unha peza en que se ridiculizaban os cristiáns, acabou confesando que el tamén o era; polo que o emperador mandou decapitalo.

A pequena igrexa de San Xes de Francelos, preto de Ribadavia, no Ribeiro, datada no século X, sitúanos nas orixes do monacato galego; seguramente foi un dos moitos mosteiros familiares que proliferaron desde tempos moi remotos polas beiras do Miño e do Sil. Ten unha celosía pétrea calada que é unha das xoias da arte prerrománica galega.