Guía de nomes galegos

A forma masculina deriva do grego Eugénios, de eû 'ben, bo' e génos 'nacemento, orixe': 'ben nacido, de boa caste', a través do latín Eugenius.

A forma feminina grega Eugenía (latín Eugenia) seguramente non é un feminino creado sobre o nome persoal masculino, senón unha formación máis antiga que parte do substantivo abstracto eughéneia, poeticamente eughenía 'nobreza de nacemento'.

Santa Uxía de Alexandría (século III), filla dun senador romano, asistiu á escola desta cidade e converteuse ao cristianismo lendo as epístolas de san Paulo; disfrazada de home, entrou nun mosteiro de Alexandría e chegou a abade; a súa é unha lenda semellante á de santa Mariña de Antioquía. É unha das santas máis antigas do culto hispánico, titular en Galicia de sete parroquias.

Santo Uxío I foi o primeiro papa con este nome (654-657); houbo outros tres máis, o último, Uxío IV (1431-1447). Santo Uxío de Toledo (séculos VI-VII?) foi, segundo a tradición, o primeiro bispo desta cidade.

Eugène Delacroix (1798-1863), pintor francés; Eugenio Pacelli (papa Pío XII, de 1939 a 1958), italiano; os dramaturgos Eugene O’Neill (1888-1953), estadounidense, e Eugène Ionesco (1912-1994), francés de orixe romanesa (Eugen Ionescu, en romanés); e os poetas Eugenio Montale (1896-1981), italiano, e Eugénio de Andrade (1923-2005), portugués.

En Galicia contribuíron a popularizar a forma galega do nome o libreiro, impresor e escritor coruñés Uxío Carré Aldao (1859-1932), membro da Cova Céltica, da Liga Gallega da Coruña e cofundador da RAG; o seu fillo Uxío Carré Alvarellos (1885-1967), tamén coruñés, escritor en galego e académico da RAG. Xa nos nosos días, o poeta Uxío Novoneyra (Seoane do Courel 1930 - Santiago 1999), a quen se lle dedicou o Día das Letras Galegas de 2010, e o escritor eclesiástico e bispo Uxío Romero Pose (Baio 1949 - Madrid 2007), unha das autoridades mundiais no estudo dos Padres da Igrexa; tamén son coñecidos os seus artigos sobre Prisciliano e Exeria.