Guía de nomes galegos

Do nome propio castelán Pilar, tomado do nome común pilar, do latín vulgar *pilare 'piar, columna', derivado de pila 'piar, columna'.

A orixe do culto á Virxe do Pilar en Zaragoza baséase nunha lenda moi semellante á da Virxe da Barca en Muxía: nos dous casos, María, que aínda vivía en Palestina, acudiu milagrosamente a visitar o apóstolo Santiago cando este predicaba en Hispania e se atopaba desanimado porque non daba conseguido conversións. Mentres que en Muxía a Virxe apareceu nunha barca de pedra sobre as ondas do mar, en Zaragoza presentouse enriba dunha columna ou piar, “pilar” en castelán, na beira do río Ebro. A introdución do culto á Virxe do Pilar en Galicia non se documenta ata o século XVII.

No século XVIII houbo discusións teolóxicas entre eclesiásticos sobre o lugar de España onde primeiro se aparecera a Virxe a Santiago: mentres os máis dicían que só houbera dúas aparicións probadas, unha en Zaragoza e outra en Granada, o cóengo e historiador compostelán Antonio de Rioboo e Seixas, no seu libro La barca más prodigiosa (1728), critica o esquecemento da aparición de Muxía e mesmo se atreve a afirmar que esta fora anterior no tempo á de Zaragoza (véxase Barca).

En Galicia lembramos a coruñesa Pilar Castillo Sánchez (1895-1952), pianista de sona internacional que musicou o poema Maruxiña, de Eduardo Pondal; e, máis nos nosos días, a filóloga Pilar Vázquez Cuesta (Chantada 1926 - Santiago 2019), reputada especialista en lingua portuguesa.