Guía de nomes galegos

Do hebreo Yexua', forma breve de Ye'oxua' (de onde procede o nome Xosué) a través do grego Iesoûs e do latín Iesus. Significa 'Deus salva, Deus é salvación', pero nos primitivos ambientes cristiáns foi interpretado simplemente como 'que salva, salvador'.

Xesús de Nazaré naceu en Belén uns cinco anos antes ou despois do comezo da nosa era, baixo o imperio de Augusto. Viviu 33 anos, predicou en Palestina e foi crucificado polo poder romano baixo o imperio de Tiberio (14-37). Para os seus seguidores —os cristiáns— era o fillo de Deus, o Mesías anunciado no Antigo Testamento. Tivo doce apóstolos que, con Paulo de Tarso, espallarían a doutrina por todo o Imperio. Hoxe o cristianismo é a relixión máis estendida no mundo, cuns 2.500 millóns de seguidores, entre católicos, ortodoxos, protestantes e outras confesións.

Por unha reverencia semellante á que os xudeus tiñan co nome de Iavé (Deus), o de Xesús non se impuxo a bautizados en Europa e non hai ningún santo que o leve. A zona de uso como nome propio de persoa cadra cos límites máximos do antigo imperio español; fóra del non ten uso.

En Galicia empezou a aparecer ao longo do século XIX, por medio de eclesiásticos oficiantes de bautismo ou padriños, para ser despois no XX un dos máis frecuentes.

O lugués Xesús Rodríguez López (1859-1917), médico e escritor en galego e en castelán sobre temas variados: novela, teatro, poesía, ensaio. O bergantiñán Xesús San Luís Romero (Carballo 1872 - Santiago de Compostela 1966), político e escritor en galego que destacou sobre todo como autor teatral (obras tan representadas como O fidalgo, estreada en 1918). O sacerdote compostelán Xesús Carro García (1884-1973), arqueólogo e escritor en galego que foi quen de salvar da barbarie golpista de 1936 os fondos da biblioteca do Seminario de Estudos Galegos; polos seus méritos ingresou na RAG en 1941. O pintor Jesús Rodríguez Corredoyra de Castro, que asinaba artisticamente como Xesús Corredoyra (Lugo 1889 - Santiago de Compostela 1939), foi considerado polos seus coetáneos como o iniciador da escola pictórica galega. O lugués Jesús Bal y Gay (1905-1993) foi un importante músico e musicólogo galego, exiliado en México desde 1936 a 1965; unha residencia da USC lembra o seu nome. O historiador Xesús Ferro Couselo (Cordeiro-Valga 1906 - Ourense 1975), foi tamén arqueólogo e escritor en galego; dedicóuselle o Día das Letras Galegas de 1996. O verinés Xesús Taboada Chivite (1907-1976) foi un destacado arqueólogo, historiador e etnógrafo, así como membro da RAG e cronista oficial de Verín. O debuxante Xesús Campos Álvarez, coñecido como ‘Chichi Campos’ (Tenerife 1952 - Santiago 1991), foi un humorista gráfico, deseñador, guionista e publicista galego, intelectual libertario comprometido e crítico.