Guía de nomes galegos

Do latín Marcus, nome teofórico romano que contén o nome dun deus (provén dun anterior *Mart-co-s, Marti-co-s, e este de Mars, Martis 'Marte'). Significa 'de Marte', 'dedicado ao deus Marte'. Conserva o -s porque provén do nominativo (fronte a Marco, do acusativo Marcum).

Marco foi o nome de moitos romanos ilustres: Marco Porcio Catón, Marco Tulio Cicerón, Marco Fabio Quintiliano, Marco Xunio Bruto (fillo adoptivo e asasino de Xulio César), Marco Valerio Marcial (poeta de orixe hispana) e os emperadores Marco Ulpio Traxano (98-117) (tamén de orixe hispana) e Marco Aurelio (161-180).

San Marcos (século I) foi un dos catro evanxelistas. Era xudeu de nación e chamábase Xoán, pero tomou o nome romano de Marcos como sobrenome. Tivo unha relación estreita cos apóstolos Pedro e Paulo. Segundo a lenda, marchou por orde de Pedro a Alexandría de Exipto, onde fundou unha comunidade cristiá e acabou sendo martirizado. Os cristiáns enterrárono nunha cova. No ano 828 comerciantes venecianos roubaron o seu corpo e levárono a Venecia, onde se erixiu un gran templo, de estilo bizantino, para dar acubillo ás súas reliquias.

O Tío Marcos da Portela, editada en Ourense por Valentín Lamas Carvajal, foi a primeira publicación monolingüe en galego (1876). Tivo tres etapas: 1876-1880, 1883-1889 e 1917-1919. Era de marcado carácter anticaciquil.

O viaxeiro e explorador veneciano Marco Polo (séculos XIII-XIV), o historiador francés Marc Bloch (1886-1944) e o pintor francés de orixe rusa Marc Chagall (1887-1985).

Lembramos tamén a Marcos Valcárcel López (1958-2010), historiador, xornalista e escritor en lingua galega natural de Ourense. Leva o seu nome o Centro Cultural de Exposicións e Congresos da súa cidade natal.