Guía de nomes galegos

Advocación mariana procedente do topónimo gascón Lorda, situado nos Pireneos, grafiado á francesa como Lourdes. A orixe do topónimo é un nome de posesor (villa) Lúrida, pertencente a Luridus, do adxecivo lúridus 'pálido'. As formas antigas aconsellan descartar o seu parentesco co vasco lurta ‘desprendemento de terras’ ou ‘avalancha de neve’ ou con lor ‘carrexa, carreto’.   

A basílica da Virxe de Lurdes ten a súa orixe nas supostas aparicións da Virxe a unha rapaza de 14 anos, Bernardette Soubirous, en 1858, en dezaoito ocasións distintas nunha cova próxima a un lugar chamado Lorda en occitano (Lourdes en francés), nos Pireneos franceses. O que chamou a atención foi que a nena afirmase que a Virxe se dirixira a ela no seu gascón nativo —dialecto do occitano da zona— dicíndolle “Qué soï era immaculado councepcioũ” (‘Eu son a Inmaculada Concepción’). Isto levou as autoridades civís e eclesiásticas a tratala de mentireira, porque a Virxe por forza tiña que falar en francés, a lingua oficial, e non en patois, nun dialecto dunha lingua minorizada e desprezada. Había tres anos que o papa proclamara o dogma da Inmaculada Concepción e a Igrexa acabou dando por boas as aparicións. En 1876 construiríase no lugar a basílica e en 1891 instituiríase a festa.