Guía de nomes galegos

Do latín Sebastianus, derivado do grego sebastós 'digno de respecto, venerable', derivado de sébas 'veneración, reverencia'. Sebastós era, como Augustus, título que se lle daba ao emperador e aos membros da súa familia. Na Idade Media corría Sebaschán, pero esta forma non se consolidou e xeneralizouse o semicultismo Sebastián, como na maior parte das linguas.

San Sebastián era oficial da garda palatina do emperador Diocleciano, quen, ao saber que non sacrificaba aos deuses pagáns e que era cristián, ordenou que o martirizasen cravándolle frechas en partes do corpo que non resultasen mortais, pois o obxectivo era darlle tormento para facelo cambiar de idea. Así é como adoita aparecer na arte, espido, con frechas cravadas nas extremidades. Despois o emperador mandaría azoutalo ata a morte. Foi avogoso contra a peste durante toda a Idade Media, ata que a finais do século XV foi substituído nesta función por san Roque.

En Portugal o rei Sebastián I, movido por un soño misioneiro e colonialista, marchou conquistar “a Mourama” (Marrocos), pero a expedición acabou de maneira desastrosa na batalla de Alcácer Quibir (1578), onde morreron el e mais o mellor da nobreza portuguesa. Con el extinguiuse a dinastía de Avis e entrou a filipina (Filipe II de España e I de Portugal). Durante moitos anos espallouse por Portugal a lenda do sebastianismo, que aseguraba que don Sebastián non morrera e que volvería para recuperar o reino perdido.

Deulle sona onomástica universal o compositor alemán Johann Sebastian Bach (1685-1750). Dentro da música, lembremos tamén a ópera de Mozart Bastián e Bastiana (1768). No eido da literatura galega, Bastián de Cornide é un personaxe de Álvaro Cunqueiro n’Os outros feirantes (1979).

O navegante e explorador galego Sebastián de Ocampo, que demostrou a insularidade de Cuba (1508), e o beato Sebastián de Aparicio (1502-1600), natural da Gudiña, que en México sería coñecido como “o frade das carretas”. En tempos máis achegados a nós lembramos o pontevedrés Sebastián González García-Paz (1908-1967), historiador e arqueólogo, que foi secretario do Seminario de Estudos Galegos; e tamén o ourensán Sebastián Martínez-Risco Macías (1899-1977), que foi presidente da RAG de 1960 a 1977; durante a súa presidencia instaurouse en 1963 o Día das Letras Galegas, por iniciativa do académico Francisco Fernández del Riego.