Bandeira de Castelao.
Fonte: Colección RAG
Detalle da xareta bordada, onde se pode ler a inscrición “Esta bandeira foi adequerida pol-os Galegos de Bos Aires i entregada a Don Alfonso R. Castelao como ofrenda â sua Patria e para que flamee n-ela o día da ansiada Liberdade. 28-6-1946.”
Fonte: Colección RAG
Castelao xacente na cámara mortuoria rodeado de numerosas coroas enviadas pola colectividade galega e coa bandeira de Galicia colocada sobre fondo negro.
Fonte: Galicia: Revista Oficial del Centro Gallego de Buenos Aires. 444 (febreiro de 1950)
Autoridades do centro Galego e membros da colectividade galega de Buenos Aires, coa delegación uruguaia que acudiu ao acompañamento dos restos de Castelao.
Fonte: Galicia: Revista Oficial del Centro Gallego de Buenos Aires. 444 (febreiro de 1950)
A bandeira presidindo o velorio de Castelao, no salón do Centro Gallego de Buenos Aires.
Fonte: A Nosa Terra, boletín quincenal. Idearium das Irmandades da Fala. (474, xullo de 1950)
Páxina do número extraordinario d’A Nosa Terra dedicado ao pasamento de Castelao. No pé de foto lese: “Cando Castelao foi desiñado ministro do Goberno Republicán Hespañol no eisilio e marchou a París a desempeñal-o cârrego, a coleitividade galega de Buenos Aires, en memorabel aito, fíxolle entrega d’ista mañífica bandeira galega feita en seda e co escudo da Galiza bordado en ouro e prata. Dita bandeira fora decrarada como insiña oficial do Consello da Galiza. O seu redor forxouse o cobizoso anceo de que fose ela inzada na capital da nosa patria Galiza no día lumioso da sua liberazón e no intre de se instalar o primeiro goberno galego.
Maxestuosamente estendida sobor do pano negro, isa bandeira encabezou o velatorio do esgrevio presidente do Consello da Galiza e tamén foi ela a que cubreu o cadaleito no aito do enterro.
Por ser a bandeira do primeiro goberno galego no eisilio e por ser a bandeira que acochou o cadaleito do seu presidente Castelao, ¡ela é xa dobremente reliquia hestórica da nosa patria!”.
Fonte: A Nosa Terra, boletín quincenal. Idearium das Irmandades da Fala. (474, xullo de 1950)
A bandeira que custodiamos na Real Academia Galega presidiu os actos fúnebres de Afonso Daniel Rodríguez Castelao en Buenos Aires o 7 de xaneiro de 1950.
Artigos nos xornais máis importantes da Arxentina; adhesións dende diferentes partes do mundo; emoción e dor nos discursos; milleiros de mans que teimaban en tocar o féretro; nove carrozas que portaban 87 coroas florais; unha manifestación que paralizou a avenida Belgrano; un funeral de Estado. Así o relatou Rodolfo Prada: “¡Foi algo apoteósico! Chamóu a atención e conmovéu a esta grande urbe bonaerense. Acadóu os contornos dun escecional acontecimento.”
Desfilaron máquinas ambulantes nas cabezas das costureiras; xemeu a música enloitada dos palillos de Camariñas; tangueu o silencio das redeiras nos peiraos... Unha multitude de fíos entretecidos para simbolizar a unidade dun pobo que quería acubillar a figura do seu guieiro. “O corpo do noso Castelao ficou en boa e sagra compaña. Cumpríndose seus anceos foi amortallado ca bandeira da patria, a bandeira galega... E por riba dela, ¡cóma doce benzón!, caiu manseniñamente terra da Terra, terra da Galiza adourada...”, relatou Opinión Gallega.
Composta cunha sinfonía de dignidade, este pano foxe de ornatos improdutivos e personifica ideais. É memoria activa, identidade e salvagarda, apóstrofe ao compromiso, aliteración de soños, personificación de país... Abofé, construción colectiva na que con humildade, xenerosidade, cooperación, creatividade e orgullo confluirán ideas e abrollarán novos espazos de esperanza.
Carlos Xavier Rodríguez Brandeiro
Académico correspondente da RAG
