"A lingua salva a Otero Pedrayo e sálvanos a nós"

Margarita Ledo Andión ocupa na Academia a cadeira que no seu día foi de Ramón Otero Pedrayo. Pero isto non é o único que a une ao intelectual ourensán. Cadrando co seu 130 aniversario, a catedrática de Comunicación Audiovisual e cineasta recolleu en Pontevedra o galardón que leva o nome de Otero Pedrayo, nun acto, organizado pola Deputación de Pontevedra, no que recoñeceu a influencia que este tivo na súa propia traxectoria xornalística, política e investigadora. "A lingua salva a Otero e sálvanos a nós. Por iso estamos acó hoxe", concluíu quen é a primeira muller recoñecida con este premio nos seus XX anos de historia. A tamén académica Fina Casalderrey, como membro do xurado, foi a encargada de glosar figura de Margarita Ledo, "unha muller intelixente, transgresora, independente coherente coas súas conviccións".

Margarita Ledo nun momento do seu discurso. Fonte: Deputación de Pontevedra


A primeira pegada de Otero Pedrayo na súa traxectoria vital e profesional que quixo rememorar Margarita Ledo levou o público ata unha tarde compostelá do ano 1974, cando exercía como xornalista en El Ideal Gallego e foi cubrir a inauguración dun monumento ao afiador na rúa Ourense. Alí sentiu falar o intelectual, cuxas "divinas palabras" en galego reproduciu de volta na redacción. "E o milagre acontece", contou. "A nova sae tal cal. Pola primeira vez naquel tempo cinzento, o galego pasa a formar parte das páxinas de información, coméntame o meu xefe de estima, Xosé Antón Gaciño. E teño para min que non fun eu, senón don Ramón e a súa performance quen me guiou a man", confesou.


Margarita Ledo, á esquerda da imaxe, toma nota das palabras de Ramón Otero Pedrayo, á dereita, no acto daquela tarde de 1974 que rememorou no seu discurso. Ao carón da académica, a tamén xornalista Tareixa Navaza


Otero Pedrayo tamén lle aprendeu como investigadora "a percorrer o mar de Amadís en proxectos europeos con Gales e Bretaña", termou dela na diáspora, indicoulle "o camiño para os confíns do norte" e, dende o persoal na perspectiva política, axudoulle a "confiar na materia galega en todos os eidos e expresións, na intersección cultura/comunicación, en lugares coma a escrita, o cinema, a docencia e a investigación", proseguiu.

Os dereitos das mulleres tamén tiveron espazo no discurso da académica, quen recordou que medrou nunha familia partidaria "daquela República na que Otero foi deputado en Cortes e onde lle dixo si, con Castelao, ao dereito das mulleres a votar, a seren cidadás plenas".

Unha creadora intelixente e innovadora
"Intelixente, inqueda, arrichada, tenaz, transgresora, autosuficiente, independente, aventureira, coherente coas súas conviccións, de sensibilidade non finxida, coqueta, segura de si mesma, leal a si propia". Así definiu Fina Casalderrey na intervención en nome dos membros do xurado a Margarita Ledo, autora dunha "obra innovadora, que mestura xéneros, arrisca, experimenta e sorprende". A escritora quixo ler tamén un anaco da carta que a premiada lle escribiu en 1973 a María Victoria Moreno, que contou con ela para formar parte da antoloxía Os novísimos da poesía galega. Ser poeta na Galiza daquel tempo era "mesturarse coa fábrica, mesturarse co mar e coa terra, mesturarse co soño", respondía unha Margarita Ledo de só 22 anos ao cuestionario que lle remitira a escritora que neste 2018 será homenaxeada no Día das Letras Galegas.

Pola súa banda, tanto Carmela Silva como Xosé Leal cualificaron a figura de Ledo Andión como "un expoñente da cultura de excelencia do noso país" e salientaron elementos centrais da súa traxectoria profesional como a "defensa da lingua galega e a difusión da cultura propia no exterior", ou a súa dimensión de "creadora comprometida en ámbitos como o da memoria, o feminismo e as liberdades individuais e colectivas en múltiples eidos".