“A Irmandade propagará por todos os medios o emprego do noso idioma”

A Real Academia Galega celebra esta tarde, da man do Concello da Coruña, un acto musical e literario no teatro Rosalía de Castro co que conmemorará o centenario das Irmandades da Fala. A súa fundación aconteceu tal día coma hoxe, o 18 de maio de 1916, nunha xuntanza na que se constituíu a primeira agrupación, a coruñesa. Nacía así un movemento esencial para a para a dignificación do idioma e a renovación cultural galega. Para celebrar esta efeméride, a RAG está tamén a dixitalizar e pendurar na súa web, entre outros documentos históricos, o regulamento publicado en 1918 pola Irmandade da Fala da Coruña.

"Esta sociedade ten por obxecto o engrandecemento da nosa terra en todas as ordes. Por iso o seu lema ha de ser: TODO POR GALICIA E PARA GALICIA". Con esta declaración de intencións arrinca o regulamento publicado dous anos despois da fundación da primeira irmandade, ao que se pode acceder desde a sección As Irmandades da Fala nos Fondos da Academia. Poucas liñas despois, no terceiro artigo, queda patente tamén a importancia central que os irmáns lle concedían á lingua neste propósito: "Por ser a fala o elemento que máis distingue os pobos e mais fixa o seu carácter, e polo tanto, neste caso, o mellor para a formación dun común espírito galeguista, a IRMANDADE propagará por todos os medios o emprego do noso idioma. Por isos se chama IRMANDADE DA FALA: Por ser o da Fala o primeiro problema que nos presenta a realidade".

Na mesma sección, que seguirá nutríndose con fondos custodiados pola RAG ata maio de 2017, pode accederse tamén á primeira edición de Nacionalismo gallego. Nuestra afirmación regional. Neste folleto Antón Villar Ponte recolleu ideas que xa difundira na prensa e defendía, dous meses antes do nacemento das Irmandades, a constitución dunha "Liga de Amigos del Idioma". Unha carta de Florencio Vaamonde na que lle transmite a Villar Ponte o seu apoio a esta iniciativa é outro dos documentos históricos dispoñibles polo momento.