UN PREGO SOL T O E N G A L E G O E N D E F E N S A D O L I B E R A L I S M O : « A P AROLA POLÉTECA», DE 1822 Rosario Álvarez e Xosé Luís Rodríguez Montederramo
1. HISTORIA EDITORIAL, RECEPCIÓN E AUTORÍA O texto anónimo que presentamos leva por título A PAROLA POLÊTECA | QUE TUVO UN AUGUADOR | CUN SOBRIÑO SEU | Que acaba de chegar da terra tembrando, | e fomegandolle os miolos de medo. No colofón consta que foi impreso en Madrid, na Imprenta de don Antonio Fernández, en 1822; a continuación anúnciase que «Se vende á 8 cuartos en las librerías de Cruz, frente á las gradas de San Felipe y de Esparza, calle de la Concepcion Gerónima». Só temos noticia do exemplar da RB con sign. VIII/18241(3) e ata agora permaneceu descoñecido para os eruditos galegos e para os investigadores da nosa historia lingüística e literaria. A Parola poléteca preséntase materialmente en 16 páxinas, un único prego en oitavo. En orixe foi un prego impreso solto, pero agora, xunto con outros folletos de formato semellante producidos entre os anos 1820 e 18231, forma parte dun volume facticio encadernado en pasta valenciana, con orlas de roda e cantos en ferros dourados. Ten lombada callada con cinco nervios figurados: o primeiro, terceiro e quinto entrenervios conteñen un rosetón; no segundo e cuarto hai senllos rótulos en letras douradas sobre fondo vermello que din, respectivamente, «ESPAÑA | EN I820 | AL I823» e «8». O segundo rótulo contén o número de orde deste tomo nunha colección de volumes de folletos impresos nos anos do trienio constitucional e que formaron parte da Biblioteca Real Particular dende o reinado de Fernando VII. O ex libris, da época deste rei, está pegado na cara interna da cuberta: é de etiqueta e representa en gravado o escudo, toisón, colar de Carlos III, con fondo do manto de armiño coa coroa pechada, e cun basamento no que se le «Biblioteca del Rey N. Señor» (Bouza 1990: 110). O responsable da encadernación deste volume e de toda a serie que comparte con el o rótulo mencionado e mais a numeración é Santiago Martín2. Do impresor do folleto, Antonio Fernández, temos poucas noticias. Pode ser o mesmo que en 1821 subscribe con Anastasio Lescura unha petición dirixida ao Xefe Superior Político interino de Madrid, para que lle dean testemuño da detención de que foi obxecto na secretaría do goberno superior. Sabemos que foi impresor do núm. 93, 1 de xuño de 1821, do xornal El Constitucional. Correo General de Madrid3, e mais que foi un dos detidos por derivacións da causa do libreiro Antonio Miyar4 (El Espectador 1821; DBTL, s.v. FERNÁNDEZ, ANTONIO). Entre os meses de abril e maio de 1823 atopámolo
141 Nº 367
