SOBRE A NARRATIVA GALEGA DE XOSÉ MARÍA ÁLVAREZ BLÁZQUEZ Manuel Forcadela
Universidade de Vigo
O principal afán destas páxinas non é outro que o de tentar mostrar algunhas das complexas redes que se entretecen entre diferentes textos narrativos de ficción na tradición literaria galega moderna. Empregaremos a obra narrativa de XMAB a xeito de corpus do que extraer unha parte da nosa casuística. Estes textos, construídos ao longo dun determinado período, entre 1935 e 1971, servirannos para comprendermos mellor os trinta e seis anos que median entre a publicación de Os Ruíns e A pega rabilonga e outras historias de tesouros, o primeiro e o derradeiro dos libros de ficción escritos por XMAB. A tarefa que suxerimos tenta darlle prioridade sempre ao diálogo entre as obras literarias, de maneira que o concepto de dialoxía tomado de Bakhtin1 (entendido aquí de xeito restrinxido, ao ocupármonos, como dicimos, unicamente do conxunto de textos ficcionais da tradición nacional galega) emerxe fronte ao mesmo concepto de autoría, cando menos tal e como ten sido entendido tradicionalmente. Este enfrontamento entre a dialoxía e a autoría, entre os textos como resultado dun tecido que vai máis alá da competencia e da vontade do autor e o propio autor en tanto que construción sociolóxica, especie de Deus redivivo que levaría a cabo o milagre de controlar todas as potencialidades semióticas dos seus textos, lévanos a pór en suspensión a noción de autor2 tal e como a historiografía romántica nolo legou e ten por obxecto afondar nunha descrición social á que o texto literario achegaría a plasmación ficcional do consenso ideolóxico. Quere isto dicir que o noso interese na obra e na figura de XMAB radica en seren estas (a figura e a obra) síntomas de determinados momentos dese fluír conxunto, nun modelo de lectura no que o comparatismo3 tenta enxergar con claridade os procesos coincidentes que definen, máis alá da autoría, as tensións ideolóxicas perante as que o texto se presenta como un enunciado de consenso. Dito doutro xeito e para que fique ben clara a nosa principal conxectura: todo texto de ficción emerxe sempre como o resultado dun consenso entre as tensións ideolóxicas do tempo en que foi escrito. Deste xeito, o labor que nos fixamos como obxectivo da nosa indagación, apela non só á obra de XMAB senón ao conxunto da produción ficcional galega do período en que XMAB escribiu, de xeito que as tensións perceptibles no interior da obra do escritor tudense serán evidenciadas doutro xeito na obra dos seus coetáneos, podendo así procedermos a unha mellor avaliación do seu significado cultural e historiográfico.
113 Nº 369
