O IDEARIO SOCIAL 'NA OBRA
DE CASTELAO
Por SEBASTIAN MART?NEZRISCO MAC1AS
Si a producci?n art?stica e literaria de Castelao merece ser
analizada e xusgada polos seus valores est?ticos, nos que so
brancean as cualidades espresivas, a s?a obra total ven presidida
por un pensamento que ? coma o motor dunha conduta: manter
e fomentar os valores cultur?is e econ?micos da rexi?n galega,
defendendo a peculiaridade da terra, do idioma e de seu xeito
habitual de vida. 11 mesmo cifra o deber dos galegos na obriga
de "conservar e desenrolar a tradici?n galega na fala, no arte,
no pensamento, no dereito, no traballo..." 1?
Anque ise pensamento pode catarse na singularidade das
s?as creaci?ns, das que ven a ser insepar?bel, ac?dase de sorte
m?is nidia oll?ndoas no seu conxunto; ollada que nos levar? ao
co?ecimento dos seus anceios de conquerir o respeto ?s real'
dades vid?is de Galicia, de imprimir a s?a obra un destino Po'
pular que a tingue dun marcado sentido social merecente de
seren considerado.
Ve?amos, pois, a pescudar, en cinguida esposici?n, as notas
que demostran a sustantividade do seu ideario social, a opera
tividade das s?as ideas nas realidades do pobo galego. As que
de xeito principal o caraiterizan son, ao noso parecer, as seguill"
tes: ruralismo, defensa do idioma e ataque contra das pragas
econ?micas e roci?is de Galicia.
I Caselao, Sempre en Galiza, ed. "As Burgas", Buenos Aires, 1944, p?x. 291