BOLETIN DE LA 'REAL ACADEMIA GALLEGA "323
tamos perante o poeta da raza, pra quen Galicia se identifica co
agro.
} Dentro dista etapa, hai ?n intre moi interesante na produc
ci?n de Cabanillas. E o intre en que, debido principalmente ao
est?mulo de Antonio Villar Ponta, 'Cabanillas d? a s?a aporta
ci?n ao teatro galego.
De 1921 ? a edici?n de A' man de Santi?a, apacibre coniedia
que fica fora da direici?n agraria, non s? porqu? non manifesta
ningunha menxase de redenci?n social, sen?n porque al?n disto,
rompe coa tradici?n labrega do teatro galego. En A. man de San
ti?a son os senores, e non os paisanos, os que interesan a .Ca
banillas. Cando ista obra se estren?u, en 1919, os espeitadores
puideron escoitar falar galego nas t?boas aos ' ` senores. E evi`
dente o prop?sito de acadar prestixio social pra a nosa lingua.
Pero mantras na l?rica cabaniliana de aquiles tempos o senor ?
sempre o cacique, e o pazo ? o tobo do lobo, o pazo e os fidalgos
de A man de Santi?a achan gracia aos ollos do poeta, que os
reviste con todos os enlevos da elevaci?n moral.
A verdadeira proxeici?n dram?tica ? da l?rica agraria de Ca
banillas ?coas reservas que logo far?i? ? 0 Mariscal. Postos
a escribir un dr?ma hist?rico, Villar Ponte e Cabanillas hoube
ran debido compor o drama dos Irmandi?os. Pero ",tal posibili
dade.non ti?a de se realizar deica moito tempo demp?is, e ach?u'
? espresi?n nunha peza escrita `,en galego, inda que pubricada en
castel?n, La. Soldadera, de Lois Seoane.. Villar Ponta, que non
era precisamente Basilio Alvarez, prefiri? ao drama agrario 'e
social dos irmand??os, o drama patri?tico . e politico de Pardo
de Cela. Certo .que ?ste fora xa transformado por Vicetto en xefe
dos campesi?os alzados, pero o que na obra ? que agora me re
firo;se salienta, ? a oposici?n do Mariscal ? politica centraliza
dora dos Reises Cat?licos. No drama ac?itase un pasado irman
di?o do Mariscal, o que permit?u aos autores elexilo como he
r?i en troques dun Rui Xordo. De todos xeitos, ? santificada a
figura dun nobre. ,A conciliaci?n cos fidalgos, outrora satiriza
dos, avanta outro paso no vibrante drama de Cabanillas..
A poesia agraria do cal, tan representativa dun intro d? nosa
vida colectiva, sup?n realmente unha ofrenda do poeta ? s?a te
rra; pero nos non d? o m?is intimo da s?a inspiraci?n. A pro
