74 BOLETirr I)E LA REAL ACADEMIA GALLEGA
onde tir?mola devanceira imprecaz?n, cousa ben f?cile : ? en
verdade o rastear a eisistenza do vello culto da lua, a que vimos de
nos referire; masque, por un fen?meno de sustituz?n bastante co
ti?n que agora non habemos de consideirar,` nas vellas creenzas
emporiso postreiras ? que nos ocupa, apareza o sol, desempe?an
do un papel na nosa mitolox?a ben superior ao da lua; feito que
atribuimos a indubitabre e reconecibre superposiz?n, sexa por
.desprazamento, qu?r por simpres infruxo de contaito. Con todo,
dentro da cativa lista do noso pante?n tirado das inscrici?s ga.
legolatinas, vese asemade a grandura da importanza que no
pobo galego prerrom?n, tivo a persoificaci?n da lua.
Agora ben, se consultamolas teor?as dos historiadores da
relixi?n, pra consideiralos resultados dun an?lise da sorte que
lle coubo ao outo dens do ceo no progredir ddas vellas culturas,
atopar?monos con que, na cultura agrario matriarcal (10) da que
tantas reminiscenzas eisiten antre n?s, o antergo ser supremo
foi desprazado v?ndose sustitu?do o seu culto polo da lua nova
divinidade que chegou a se indentificare con ele asiniiland?' a
sua persoalidade.
Dixemos que antre n?s eisisten reminiscenzas de ter pasado
o pals por un estadio cultural do cultivo de eixada, y ?l ? certo;
non ? soio que nos haseamos nas manifestaz?ns de Str?bon,
cando nos fala de que as mulleres traballaban a terra; da cova
da (11) ; de que era o home quen dotaba a muller, e esta a que
herdaba e trasmit?a o herdo, coid?ndose asemade de casalos ir
mans (12) ; craras espresi?ns da eisistenza dun r?xime de 7natriar
cado, sen?n que tam?n apoi?monos de outros costumes inda
vivos no d?a de hoxe, que o ve?en revorar, cal o calificativo res
petoso misturado con un aquel de afeuto, e coti?n antre as nosas
xentes do campo, de lle chamar tio, ou tia, as persoas de idade,
(10) A escola alem?n hist?ricocultural, e particularmente P. Gui
llerme Schmidt situa a facies social n? segunda posiz?n do cadro de
nonxunto das culturas, e definea como circo de cultura priinaria (etape
de produz?n) calific?ndoo de circo de cultura exog?mico matriarcal de
agricultores inferiores eon cultura de aldeia; chamado por outros auto
res, fase do cultivo de eixada. `?xase do citado Schmidt: Manual de
historia comparada de las religiones.?Espasa Calpe, Madride 1932 'taxi ?
no 256.
(11) Libro III417 pax.' 178 da versi?n espailola de que nos vale
mos.
(21) Libro III418 pax .4 180 da versi?n espafiola de que nos vale
mOS.