BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Eladio Rodríguez González
NOTAS
1 Era a primeira ?e sería a única viaxe a Galicia de quen sempre soñaba con regresar. O cadáver e os acompañantes chegaron á Coruña no vapor ?Reina María Cristina? o día 4 de marzo e, no mesmo navío, retornaron á Habana o 21 do mesmo mes. Na necrolóxica Emilio Chané descríbenos a reacción de Fontenla cando divisou a costa coruñesa: ?Buscaban ansiosos los ojos. Oprimían cada vez más las barandas las manos. La tierra iba dibujándose más clara; veíase el faro, casitas blancas, montes. Me miró Fontenla: estaba intensamente pálido. Llegábamos a la entrada de la Coruña. Seguía en su puesto Fontenla. Le miré nuevamente, y lloraba de dolor y alegría?. 2 Neste artigo Villar Ponte reférenos tamén o seguinte suceso: ?Ramón Cabanillas, el gran poeta, cuando estuvo en La Coruña, nos contaba un caso peregrino que pinta de cuerpo entero el enxebrismo de Fontenla. Fontenla invitó al autor de ?Vento Mareiro? a un cine. ¿Sabéis para qué? Para mostrarle una película que tenía unas montañas y unos pinares por fondo. Y cuando la película iba proyectándose, Fontenla, niño grande, entre el asombro de la concurrencia, gritóle a Cabanillas, como si estuviesen solos: ¡Ves, ves! ¿Non son así os pinales de Galicia??. A dedicatoria que figura no libro No Desterro exhumouna Xesús Alonso Montero (Cabanillas 1979).
3
REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS
BARROS, A. (1905): ?José Fontenla?, Galicia, 28X. BENDAMIO MONTERO, M. (1934): ?Rememoraciones del pasado. José Fontenla Leal?, Galicia en Madrid?, 31, VII, 4. BRAG (1920): ?José Fontenla Leal?, Boletín de la Real Academia Gallega, 135, 1VII, 70149. CABANILLAS, R. (1979): Obras Completas, I, Edición e notas de X. Alonso Montero, Madrid, Akal Editor. CASTRO, E. (1919): ?La personalidad de Fontenla. Recuerdos de un momento de emoción?, Diario Español, 14XII. CG (1917): El Correo Gallego, 10III. DE (1919): ?Letras de luto. José Fontenla Leal?, Diario Español, 6XII. VILLAR PONTE, R. (1953): Días, hechos y hombres de la Real Academia Gallega, por..., La Coruña, Litografía e Imprenta Roel. [VILLAR PONTE, A.] (1917): ?Por sus obras los conoceréis...?, La Voz de Galicia, 6VII.
Nº 363
326