?
O IDEARIO SOCIAL NA OBRA DE CASTELAO 167
servindo a dobre finalid? de sinalar e combater isas sete pragas
asoballadoras da nosa Terra: o caciquismo, a inxusticia, a pro
beza, a usura, a emigraci?n, a i?oranza, o door; labor que, en
cadrado xa en parte na perspeitiva hist?rica, conserva a?nda
eficacia con respeito de aquelas que podan subsistir e de feito
subsisten. Doado ser?anos traguer eiqu?, si a ocasi?n o permi
Use, abondosas mostras disa aititude cr?tica. Ben manif esta est?
na obra de Castelao, por exempro, a s?a teimosa xenreira contra
da emigraci?n, que combat?u po?endo ao descoberto as catro
caras dise mostro demogr?fico que parece ter sete vidas: a mar
cha do emigrante; a terra abandoada; a estada no pa?s de des
tino e as laceiras do regreso. E ben manifestos est?n na s?a
produci?n de dibuxante e de escritor os asa?osos ataques a to
das as dem?is lacras de Galicia, que parece quixo personificar
nos tipos que desf?an pola s?a narraci?n Memorias dun esque
iete: o "pataqueiro" con mausoleo de m?rmore; o "americano"
que, f arto de engaiolar aos indios do Chaco con adoas de vidro,
morr?u en recendo de santidade; a "criada de servir" que "fea
viv?u, manada e batida, e agora pode durmir"; o "vampiro que
no mundo dos homes fora cacique, e sa?a da campa polas noites
e iba ? cibdade pra seguir zugando o sangue das v?timas..." ?
* * *
Nestora en que se cumpre o vintecinco cabo de ano do pasa
mento do xenial escritor e dibuxante galego, coidamos que a
m?is vizosa e m?is frorida coroa que podemos adicarlle en honra
da s?a memoria, ? traguer a colaci?n iste aspeito do seu herdo
espritual, que deixamos simpremente apuntado: os seus anceios
e traballos pra diagnosticar e sandar os males do corpo social
de Galicia. Porque ? isa a leici?n m?is eficaz que nos leg?u e
que tenlos a obriga de seguir, coidando do erguemento espritual
e Material da nosa Terra. Porque ? ah? onde est? a deuda cec?is
!li?is cuantiosa que coa s?a persoa e coa s?a obra ternos con
tra?do os galegos.