24 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
xaneiro do 1918, o drama en 3 actos de Jes?s San Lu?s, "O Fi
dalgo", que percorr?u en trunfo toda a Galiza.
No 25 de setembro do 1923, estren?use na Cru?a a zarzuela
"Entre o deber e o querer", de Galo Salinas, con m?sica de Jes?s
Gonz?lez e Faustino del R?o, e no 1919 sube ao taboado esc?nico
na Cru?a e m?is en Vigo, no mes de maio, a ?pera "O Mariscal",
de Cabanillas e Villar Ponte, con m?sica do compositor cru??s
Eduardo Rodr?guez Losada.
Mas, o principal feito no aspeito do noso Teatro rexional, ? a
creaz?n na "Irmandade da Fala Galega", da Cru?a, que se apre
senta ao p?brico no Teatro Pabell?n Lino, o 22 de abril de 1919,
representando "A man de Santi?a", fermosa comedia do poeta
Ram?n Cabanillas, causando unha grande sensaz?n de ademi
raz?n e compracencia, porque foi a primeira obra que se v?a
nun ambente de se?or?o. Varios d?as sub?u ao palco esc?nico
sempre acollida con fervorosos aprausos. Iste grupo da "Irman
dade da Fala" traball?u na s?a propria sala social durante va
rios anos, facendo funci?ns todas as tardes dos domingos e d?as
festivos, estrenando gran n?mero de obras en 2 e 3 actos, e de
grande calidade art?stica se?oril, das que algunhas lev?banse
ao Teatro Rosal?a... Tam?n en Vigo fixo unha gran labor a
"Agrupaci?n Dram?tica Galega", que realiz?u moitas obras das
m?is aprezadas. Outro grupo moi importante pola s?a calidade
art?stica foi o da Universidade de Santiago, creado por un fato
de estudantes que deron vida a varias obras do vicereitor don
Armando ,Cotarelo represent?ndoas en varios teatros da rexi?n,
polo ano 192223. Tampouco debo esquecer os rapaces do grupo
da "Irmandade da Fala", de Betanzos, que animaron a cidade
coas s?as realizaz?ns teatr?es, do coudal de obras galegas, nin
o coro "C?ntigas e aturuxos", de Lugo, que representaron a zar
zuela de Jos? Trapero Pardo, "?Non chores, Sabeli?a!", con m?
sica de Gustavo Freira, estrenada o d?a 11 de febreiro de 1943.
E digo eu agora: ?Se non houber obras, ou foran tan ru?ns
como alg?ns lles apa?en, adicar?ase tanta xente a estudalas e
representalas? ?Ir?a a xente aos teatros para presenciaren as
realizaz?ns dram?ticas da "Irmandade da Fala", ou calquera
outro grupo das dem?is cidades que adoitaban realizalas?
Tristeiros, tr?xicos acontecimentos, acalaron as voces e ac
tuaz?ns dos nosos actores; pasaron anos e, ao cabo, voltamos
a poder ver por d?as ou tres veces erguerse o pano dun teatro