128 BOLETfN DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
dos Encantos?, ou ?A cova da doncela?, que cos dous nomes fi
co??cese, e se refire a unha cova que eisiste perto da vila de
Viveiro, nun dos rochedos non lonxe da foz do r?o Landrove, nas
proisimidades da aldea de . San Xo?n de Covas, que se erguen
na beiramar. Esta lenda coincide c? romance en que a doncela
que aparez na cova, est? encantada, e que, como ela tam?n, s?
pode verse na ?maiiancilia de San Xo?n, cando encomeza a al
borexare?. E ningu?n pode se achegare a ela.
Em?ntaa o noso querido compa?eiro da Academia don Enri
que Chao Espina no seu ademir?bele ensaio ?recuento de las
Leyendas Gallegas?, pubricado polo Ministerio de Informaci?n
y Turismo na sua coleiz?n de monograf?as baixo o ep?grafe xe
n?rico de Temas Espa?oles (n?mero 484).
O romance vese craramente que ? enxebremente galego, pola
forma e polo fondo ou tema, puramente l?rico e enso?ador, ca
raiter?sticas orixinarias dos poetas galaicoportugueses, e, que
saibamos, non ten correspondencia con ningunha versi?n castel?.
Da antiguidade deste primeiro romance ? unha amostra 0
estribillo ou coda con que rematan todalas estrofas. Atopamos
nel, en troques, o defeito de que en catro das estrofas figuran
dous versos mais do que nas outras, que est?n costitu?das por
cuartetas. Mas, esto pode ser debido ao recitador que por non '.
saber ben de cor o romance compreto, puido mesturar alg?ns
dos versos de outras estrofas antre s?, engad?ndoos noutras fora
do seu logar; ou cecais anotadas apresadamente polo copista
sen a debida orde e compostura. Poida dar tam?n que as duas
estrofas derradeiras te?an sido engadidas tard?amente ao pri
mitivo romance, ou modificadas a? pasaren dunhas xeneraz?ns
a outras no decorrer dos anos:
Na folla en que est? escrito este romance hai unha nota que
d?: ?Este romance es bastante largo, pero solo se conservan
trozos y muy diferentes seg?n las aldeas?. E pena que o remi
tente do romance non consinara esas diferencias nen as outras
estrofas que, seg?n se desprende da nota que copiamos, mancan
na versi?n enviada.
O e parag?xico con que romatan os versos que finan en con
soante ? outro sino caraiter?stico de galeguidade do romance e
mais da sua vellez, posto que se atopa correntemente usado nos
cancioneiros meioev?es e mais en moit?simas cantigas populares;