Estudos e investigacións sobre Xosé María Álvarez Blázquez
BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
[...] o escrito irónico acádase nistas cantigas coa amenidade do discurso e a perfección métric,a de sorte que resultan cicaves as máis escorreitas e graciosas composicións do xénero.
Para Xosé María, a poesía Non vén al Maio, agora en boa compenetración crítica con A. F. G. Bell ?é unha descripción de loita impetuosa e aguda que somentes no Poema del Cid se lle pode atopar paralelo?. En canto á cántiga do 63 CV di o noso autor que este poemiña debería ser chamado Cantiga de dor e Cantiga de dor lle chamamos todos despois de así tela titulado Álvarez Blázquez: ?Oucense aquí os acentos precursores do noso fecundo romantismo, espresador do voandeiro afán, do desespero abraiante da saudade racial?. A ousadía do crítico lévao a relacionar un poema medieval co espírito romántico e coa saudade. E acerta en todo, descontado o adxectivo ?racial? que tivo que desaparecer xa hai moito tempo do noso vocabulario corrente por razóns que non son do caso. A respecto de Pero Meogo, Xosé María rexeita con argumentación irrebatíbel a hipótese Móogo que propuxera Dona Carolina, e así ficou Meogo para sempre. Logo nun lóstrego de lucidez asocia a poesía de Pero Meogo con San Juan de la Cruz. Hai un antecedente bíblico en ambos os poetas separados polos séculos, a lingua e as sensibilidades. Filgueira xa identificara para Pero Meogo o antecedente dun salmo que comeza: ?Quemadmodo (ou sicut) cervus desiderant ad fontes acquarum ita desiderat anima mea ad te, Deus?. En Meogo as fontes, os cervos, o amor, o monte, a herba, a morte. En San Juan de la Cruz ?que bien sé yo la fonte que manay corre /aunque es de noche?. E por algunha razón ou non razón que Xosé María e Dámaso Alonso e quen queira que sexa ignoran, como nós ignoramos, San Juan de la Cruz escribe fonte en lingua que só pode ser galega. As relacións misteriosas establécense, os fíos máxicos técense sen sabermos por que, e a intuición de Xosé María sorpréndenos. Logo Xosé María non couta o seu entusiasmo e di: ?se non sona a herexía diremos que Pero Meogo é o meirande lírico galego de tódolos tempos?. Un aplauso para Xosé María. Poeta tan multiforme e variegado coma é Airas Nunes semella moi do gosto de Xosé María. Iso si, sobre a súa xesta paródica, sobre o sirventés en procura da verdade, sobre as súas bailadas con ritmo de muiñeira (certamente) e sobre calquera outra composición prefire aquel ?engado sen nome? de Airas Nunes ao que chama ?caixa de música? que fai ?resoanza á melodía inxel de escondidos cantares?. Refírese Xosé María á pastorela na que a linda protagonista vai cantando até catro diferentes cántigas preexistentes e talvez extraídas do fondo común do repertorio popular. Lembremos só o primeiro motivo ?so lo ramo verde florido / vodas forzem a meu amigo / e choran ollos de amor!?. Aínda Xosé María sabe transmitirnos o seu entusiasmo pola poesía de Airas Nunes usando xogorais e optimistas deste: ?Amor for a mi amar tal señor... / e fazmi alegre e fazmi trobador?. Poetas que permanecían escurecidos no ventre dos Cancioneiros ou mal representados nas antoloxías son literalmente descubertos e enfocados para a contemporaneidade
163 Nº 369