BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Estudos e investigacións sobre Xosé María Álvarez Blázquez
colaborado de xeitos diversos Murguía, Salaregui, Carré Aldao, Couceiro Freijomil, Otero Pedrayo, Filgueira Valverde, Del Riego, Carballo Calero, X. L. Axeitos, Xosé Ramón Pena, por traer agora a esta sala algúns nomes. A idea dunha Historia da Literatura Galega coma a dunha Historia de Galicia, é en si mesmo contraditoria con certa idea nacionalista e expansionista de España e co relato nacional que de si fan os portugueses. Xosé María, co seu contributo múltiple, fixo máis nobre e sólida a idea dunha cultura literaria en movemento no seo das correntes de transformación do corpo nacional galego. Unha das fontes de traballo de Xosé María foi a de cazador de textos perdidos. Cobrou moitos, aínda que ao seu Mobby Dick persoal, o orixinal galego ou portugués do Amadís de Gaula, non lle dou chantado nunca o arpón. Non só descubría textos senón que, eventualmente, practicaba neles a difícil técnica da atribución dos anónimos e considerábaos con criterios valorativos ou estéticos e así quedaron listos para robustecer os muros, nalgúns lenzos enfeblecidos ou derruídos, da nosa Historia Literaria. Poñamos dous exemplos: o da Oda de Belmiro e Benigno e o do Entremés famoso sobre da pesca do río Miño. No seu trasfego permanente con vellos papeis foron caer nas mans do Xosé María uns que contiñan un manuscrito do século XIX. Tratábase dunha égloga escrita en galego. O noso erudito deu conta do descubrimento, publicouno e analizou os versos. Resultaron ser de natureza básica clasicista e pastoral pero animados pola emoción romántica. Logo veu a atribución autorial: foron escritos, ditamina Xosé María, pola man de Nicomedes Pastor Díaz. E esta atribución foi xeralmente aceptada. Daquela Xosé María ensínanos que hai produción galega anterior ao Álbum de la Caridad e que antes dos Precursores había inequivocamente outros Precursores e, digo eu, tras destes, outros que, nos sitúan, como acontece sempre que tratemos do Rexurdimento, no Coloquio e na paixón das orixes do P. Sarmiento, precursor á súa vez de Xosé María Álvarez Blázquez. E así se vai tecendo o pano da Historia da Literatura Galega. En canto ao Entremés famoso sobre da pesca do río Miño do licenciado Feixóo de Araúxo, peciña teatral do século XVII en galego e en portugués ambientada en Caldelas de Tui e nas freguesías de Ganfei, Verdoejo, Fiestras e así, do Concello de Valença, non foi Xosé María quen a descubriu. Sabíase do entremés e Salvador Cabeza de León xa o estudara no manuscrito da Biblioteca Nacional de Madrid. Pero si foi Xosé María quen convenceu a Fermín Bouza Brey para que el establecese o texto, o anotase e prologase. Logo sería o noso autor quen o daría á luz da imprensa por vez primeira na súa editorial Monterrey en 1953, co cal e grazas á insistencia de Xosé María, agora en funcións de mestre de obras ou fabriqueiro, os muros na nosa patria literaria, si un tiempo fuertes ya desmoronados, progredían no seu programa de consolidación, de restauración e mesmo de ampliación do recinto. Ora como descubridor, ora como organizador, e sempre coa pena a punto para a pertinente nota crítica con criterios valorativos, Xosé María dá a luz en 1959, Galaxia, o volume II da Escolma de Poesía Galega correspondente aos séculos XIV a XIX. Nesta obra
Nº 369 160