BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Eladio Rodríguez González
de setembro de 190612. Don Eladio non estará presente en tan solemne acto. En canto ós traballos preparatorios para o Diccionario corporativo, Eladio Rodríguez é designado, en principio, membro da comisión clasificadora de papeletas (121907), para despois integrarse na comisión xestora (21111907)13. Tras asistir a unhas poucas sesións ordinarias nos anos 1906 a 1908, Eladio Rodríguez desaparece das Actas desde o 29 de maio de 1908 ó 20 de decembro de 1918. É dicir: durante dez anos e medio Eladio Rodríguez non asiste a ningunha reunión académica. Non estou en condicións de propoñer ningunha explicación para este feito. ¿Cando comeza Eladio Rodríguez a construcción do seu Diccionario enciclopédico gallegocastellano? O epistolario a Casto Sampedro ofrece dúas declaracións contradictorias sobre este punto. Figura a primeira nunha carta do 1 de novembro de 1926, na que o autor se dirixe a Sampedro nestes termos:
Estoy leyendo su obra magnífica, tercer tomo de la Sociedad Arqueológica, que es para mí de un interés extraordinario, por las múltiples palabras gallegas que trae, sobre todo de cosas de mar, y por los curiosísimos datos sobre costumbres y estilos consuetudinarios en lo que se refiere a las artes de pesca. No sé si usted sabrá que estoy hace 16 años haciendo un Diccionario gallego castellano en el que se recogen todas las pasadas manifestaciones de la vida gallega en sus aspectos folklórico, costumbrista, mitológico, supersticioso, etc., etc. (Epistolario, I.3)
Así pois, Eladio Rodríguez sitúa en 1910 o comezo da súa recolleita lexicográfica. Na carta, como vemos, amosa o seu entusiasmo e agradecemento polo libro da Confraría do Corpo Santo e Gremio de Mareantes, editado por Casto Sampedro a nome da Sociedade Arqueolóxica de Pontevedra, no que o lexicógrafo encontrou un precioso centón de noticias do galego mariñeiro, ata o extremo de que, como explica, trasladou por enteiro algunhas páxinas da mesma ó seu Diccionario, por exemplo, as relativas á palabra ?atalieiro?. En carta posterior, esta do 18 de febreiro de 1934, Eladio Rodríguez afirma levar trinta anos recollendo material para o seu Diccionario, o cal retrotraería o inicio dos traballos a 1904: ?...la persistente labor de 30 años que a esa obra vengo consagrando? (Epistolario, I.7). Mais esta segunda frase non nos parece teña a precisión da primeira; semella un ?redondeo?, por arriba, dos máis de vinte anos que, segundo a súa primeira declaración, levaría traballando. A cuestión non é baladí, desde logo, pois entre 1904 e 1910 non median só seis anos, senón que media a fundación da Academia Galega. A nosa opinión queda exposta, e o lector do Epistolario saberá ponderar as dúas manifestacións do autor. En calquera caso, é fóra da Academia e desligado das súas tarefas cando Eladio Rodríguez empeza o traballo lexicográfico que encherá toda a súa vida: se en 1904, porque a Academia non existía; se en 1910, porque nese período non concorría a ela.
Nº 362
14