Estudos e investigacións sobre Manuel Lugrís Freire
BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
NOTAS
1 De Galicia Moderna, como de La Tierra Gallega e A Gaita Gallega temos edicións facsimilares publicadas polo Centro Ramón Piñeiro nos anos 2002 (as dúas primeiras citadas) e 1999. ?Escritura Gallega?, I (7III1886) e II (4IV1886), ?Filología Gallega? (9I1887) ou ?Pronunciación gallega? (6III1887). Vx. na referida edición, as páxinas 25125. Neira Vilas, Xosé. (1988): Índice da revista «El Eco de Galicia» (A Habana, 18781901). Sada: Ediciós do Castro, 8788. As restantes son: ?A M. Curros Enríquez? (16VII1892), ?A meu ermán Nicaso? (11V1884), ?Eu son gallego? (17VIII1884), ?O gaiteiro do batallón de Zamora? (16XI1895), ?A morte da campana d'Anllóns? (19II1898), ?No álbum d'a señorina F.G.G. (8VI1884) e ?Quen engañ'a a quen? (9III1884). Números 116, 118, 123, 126, 130 e 131. Consta de once capítulos e un epílogo. Campos Villar, Xabier: (2006): A Obra Narrativa en Galego de Manuel Lugrís Freire. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia / Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, 12. Nicolás Rodríguez, Ramón (2006): Manuel Lugrís Freire. Vida e obra. Vigo: Xerais, 23. Tocata (datada o día 16VIII1885) de homenaxe a Rosalía co gallo da súa morte. Non está numerada, (pp. 12). ?A festa de Tacón? (2VIII1885, pp. 12). ?A fala gallega?, I; tocata 3ª (13IX1885), pp.12. ?A fala gallega?, II; tocata 5ª (8XI1885), pp. 12. ?Non máis emigración?, tocata 4ª (11X1885), pp. 12. Campos Villar, Xabier (2006): Dicionario Manuel Lugrís Freire. Santa Comba: tresCetres, 1820 e 51. Vx. Neira Vilas, Xosé (1985): A prensa galega de Cuba. Sada: Ediciós do Castro, 31. Vx.: Manuel Curros Enríquez, ?Cartaprólogo? a Soidades, de Manuel Lugrís Freire, A Habana, imprenta El Avisador Comercial, 1894. Vx. Núñez Seixas, Xosé M. (1992): ?Inmigración e galeguismo en Cuba (18791939)?, Grial, núm.115, 360. Vx. Moreda Leirado, Marisa (2006): ?Lugrís Freire en Uruguai?, El Ideal Gallego, 17 de maio, 2. Por orde de publicación: ?Unha cantiga de Chané? (16XI1917); ?Os tres soldados? (18XI1917); ?Volver por outra? (25XI1917); ?Homero? (24II1918); ?A libertade? (10III1918) e ?Unha regueifa? (28IV1918). Vx. K. Inzo: ?Bocetos literarios. Antonio Silvosa? Galicia Moderna, A Habana, núm. 97, (6III1887), p. 2. Ramón Nicolás Rodríguez, op. cit, p. 40. A cita está tomada polo autor do apéndice á edición ?feita por Lugrís? de Poesías de Pondal, A Coruña, Zinke Hermanos. Como ?Dependiente de Comercio? figura ao pé dun artigo da súa autoría, ?Tierra Gallega y el Señor Santo Ramos? (A Nosa Terra, A Coruña, 19XII1907) no que contesta aos ataques recibidos do xornal republicano da Coruña. Ramón Nicolás, a propósito do seu labor xornalístico fala de ?unha presenza tan constante e tan abondosa en tantas e tantas revistas e xornáis? comparable, por exemplo, á de Otero Pedrayo; op. cit, p. 122. En A Nosa Terra hai notas que reproducen as orixinais publicadas en semanarios galegos da Habana como Galicia ou Follas Novas onde Lugrís colaborou tamén despois de deixar Cuba. Salienta a notable atención á morte de Curros, que dá lugar a traballos de Lugrís nos números 31 e 35 (marzo e abril de 1908 respectivamente), onde é manifesta, unha vez máis, a admiración pola figura do escritor celanovés co que Lugrís se relacionou ?como xa vimos? nos seus anos cubanos. O 6 de outubro de 1908 pronuncia o primeiro mitin en galego en Betanzos, logo virían outros na Coruña, Cambre ou Carral. Hai unha certa similitude cos escritos xornalísticos de Curros, que deixou ao respecto unha clara pegada en Lugrís. No ano 2006 diversas publicacións de prensa reproduciron textos lugrisianos ou achegas sobre a vida e obra do escritor. Así, temos constancia de cabeceiras como Encrucillada, Atenea, Praza das Letras, Raigame e, sobre todo A Xanela. Os diarios de gran circulación (La Voz de Galicia, El Ideal Gallego, Faro de Vigo, El Correo Gallego, Diario de Ferrol, Diario de Pontevedra, El Progreso, etc), dedicaron a Lugrís páxinas e suplementos especiais co complemento, nalgún caso de libros que recollían algunha parte da obra de Lugrís. Non sempre son contos os textos acollidos nesta sección. Así, por exemplo, acontece cos titulados ?¡Lamáchegas!? (23IV1908) ou ?A labor do poeta? (21III1908) dedicados á figura de Curros Enríquez.
20
2
21
3 4
22
5
23
6 7
24
8 9
10 11 12 13 14
25
26
27
15 16
17
18
28
19
23
Nº 367
