BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Estudios e investigacións sobre o P. Sarmiento
9.
10.
11.
12.
manos! Acabo de sacarles ya la nueva y real confirmación de su privilegio de los 20 libertados a costa de 456 reales y es cosa en que hasta ahora no ha pensado ningún monasterio de mi orden, acaso para experimentar las resultas de perder diez, por no querer gastar uno. A carta, longa e interesantísima, sobre a problemática economía dos conventos e mosteiros de homes e mulleres, testemuña que no ambiente laico xa se respira a idea da desamortización, que Sarmiento califica como forma de acabar co mal matando o enfermo. Pode lerse en SARMIENTO (1995,446458). O privilexio do Convento de Santa Clara de Pontevedra, segundo me informa a Rvda. M. Abadesa, chegou en vigor interrompido ata Fernando VII (1814). Esta carta está copiada por un amanuense que ten problemas de seseo e ceceo, xa que confunde nesesitan (necesitan), pero tamén apacionados (apasionados), extorciones (extorsiones), refleccionandolos (reflexionándolos), cance (canse). Esta carta xa a cita Antolín López Peláez en 1895 (LÓPEZ: 1895,89) pero coido que era inédita. Esta carta vaina comentar dúas veces o P. Sarmiento. A primeira, o 13 de abril, con estas palabras: El correo pasado te escribió Marín no sé qué y yo puse una posdata. Estoy sano, sanísimo y con hambre, y chiflando a los tontos que querían que fuese tan tonto como ellos. Dieta, caldo, chocolate y carqueixas, por boca y por baños, ha sido mi medicina. Y tengo la vanidad de que el rey dijo que yo hacía bien en no sujetarme a médicos, pues mejor sabría que ellos lo que había que hacer (SARMIENTO:1995,22). A segunda vez que falará será o 27 de abril deste xeito: Recibí tu carta y según tu contexto, el contexto de la carta de Marín era un complejo de desatinos y falsedades oficiosas de amigos, que como sabes, siempre me han hecho más daño que provecho. Yo no leí dicha carta porque creí darías más crédito a mi posdata que a ella. El Duque y Marín levantaron la polvoreda sin haber en que atar un grano de sal. Chau, chau, chau. Miente el que dijo tuve calentura y si la tuve, la tuve toda mi vida. Mi enfermedad ha sido la misma que tuve otras veces, y la curé del mismo modo. Constipado, asiento de estómago y flato tien la misma conexión con la sangría que con la cruz de la parroquia.... No ignoro que tengo edad y que he trabajado mucho, pero no llegaría a ese estado si me hubiese antes sujetado a médicos, sangrías y otras necedades de botica (SARMIENTO:1995,24). Cando o 17 de maio de 1754 entra en Galicia, pasa o 18 por diante da Casa de Perros, onde nacera súa nai, e vai durmir á rectoral de Ria
zón, priorato que administraba o seu sobriño Fr. Millán, fillo de Samos: alí descansa catro días (SARMIENTO:1999,5). Este Fr. Millan é un dos parentes que lle dan desgustos co seu comportamento. Xa na carta do 4.5.1757 dicía o seguinte: Fray Millán no quiere acabar de ser tonto, temoso y ambicioso. Si estuviere en mi mano Trivis y la vicaría haría estudio en no darle ni uno ni otra. ¡Que traza de pedir yo esas cosas! La alhaja de la orden es Riazo. O Trivis dicen vale algo más, pero tiene mil contrapesos y no es el menor vivir entre canalla semicacica y malvada, que han perdido a todos los priores a puros testimonios. Que se lo pregunten a fray Ignacio etc. La vicaría es pan para hoy y palos para mañana. Pregúnteseles a los vicarios pasados. Fray Millán en Riazo es perpetuo, es rey, es papa y podrá desde allí vivir en armonía con las monjas. Puesto en la vicaría le será indispensable enfadar a la mayor parte de las monjas y de los monjes de San Martín y aún a muchos seculares. ¿Y después? Después o le echarán a maitines o apetecerá, y no será fácil conseguirlo, el priorato de Riazo. Así es trocar los ojos por la cola, dejar Riazo por la vicaría y asimismo dejarle por Trivis. Me enfado con semejantes pretensiones, pues huelen a una ambición tonta y desmesurada. Y no hay que tocarme que yo proteja a ambiciosos y menos si son mis parientes. No soy enemigo de proteger desvalidos. Si fray Millan estuviese a maitines, haría todo esfuerzo para sacarle del reino. Pero estando en Riazo, ni por pienso. (SARMIENTO:1995,25).Véxase tamén a carta do 6 de xullo e as notas con que a sitúo. 13. Fala delas na carta 62 da edición de FilgueiraFortes (SARMIENTO:1995). 14. En xuño de 1757 aínda volve falar desta viaxe de Quer que lle abre esperanzas de progreso científico e económico para Galicia (SARMIENTO:1995,29). Pero por carta posterior de 6.6.1759 sabemos que non veu: Eso de ir Quer a Galicia es imposible, pues le negaron la licencia y actualmente está escribiendo su Flora, etc. En ella hablará de Galicia. (SARMIENTO:1995, 64). 15. Cando no verán do 1755 fan a Sarmiento Abade de Ripoll, para tomar posesión ten que pagar unhas Bulas cun diñeiro que non ten. Varias persoas (entre elas o Rei) ofrécense a emprestarlle o diñeiro. Un deles foi Perea: Nunha carta de 4.2.1756 lemos: En este correo recibí la respuesta del señor Perea con mil expresiones correspondientes a las que hizo conmigo en Ferrol. Sobre todo carga la pluma, y creo que muy de corazón, a ofrecerme los 60.000 reales sin rédito alguno, y a pagar cuando yo pudiese) (SARMIENTO:1995,10). Sarmiento daquela pasou
Nº 363
92