3o iolet?n de la Real 51cademia Gallega
da estrada conforme se vai de Bande a Lobeira; seis ? izquerda da
mesma e unha miga mais adiante, e as outras duas desviadas 1.500
metros aprousimadamente e postas nun pequeno outeiro, qu' hay por
baixo e car' 6 N. da ermida do Viso. (Vex. mapa.)
Presentaban todas elas craras sins de remeximento, estando al
gunhas m?moas tan rebaixadas que mal se distingu?an do chan natu
ral. Dirigimos os nosos traballos as que nos pareceron mais inteirizas,
qu' eran as da izquerda da estrada e as da ermida do Viso, pero info
, lizmente nin unha soila atop?base intauta, yen alg?n caso as c?maras
ou desapareceran por compreto ou atop?banse esborralladas po1a mau
dos pedreiros, aseg?n nos aseguraron os pe?s que connosco traba
llaban (1).
Embora istas circustancias pouco doadas pra un b?o labor, precu
ramos prauticar as nosas investigaci?s con todo coidado e consegui
mos recoller os datos que seguidamente s' enumeran.
III
M?MOA w.? 1. ? Desviada da estrada 6 redor de 30 m. Feita
de terra e poucas pedras soltas, de 10 m. de di?metro, e presen
tando coma todalas demais un burato na parte central, sifial sen di?
vida d' anteriores registros.
Acochaba no seu interior un dolmen, feito con oito laxas de pedra
de gr?, cinco de 2'17 m. d' onto, por 1'20 a 0'80 d' ancho, chantadas
no chao hastra tocalo s?brego, e formando unha c?mara de pranta
poligonal de 2'12 m. de m?usima anchura no fondo (fig. 1, n.? 1), de
seuci?n vertical, carauter?stica en pir?mide (fig. 1, n.? 2), e deixando
car' 6 L. unha porta de 0'80 m. d' abertura.
? Deberon cobrir ista c?mara duas ou tres laxas, das que soilo ato
pamos unha que s' apoiaba nas duas chantas da porta yen outras
duas pedras cilindroides de 1'15 m. de longo, qu' apareceron fincadas
nun prano mais outo qu' as chantas, postas a un lado e outro da
entrada da c?mara e incrit?adas de dentro pra fora, 6 geito dos sost?s '
d' un toldo (fig. 1, n.? 3), dando 6 conjunto do moimento unha facies
original?sima. Poda ser qu' ista especial disposici?n arquiteut?nica
(I) Dende ben antigo ve?en aproveitandose as pedras dos dolmenes pra costruci?s
de toda eras. Ja nos inqueritos ocasionados polas denuncias de Vazquez d' Orjas, Mateo
Vazquez, un dos denunciados, decrara qu' a m?moa de Mourengos fora sen duvida registrada
polos pedreiros, qu' acostumaban abrilas en precura das laxas. (Vex. A. M. Salazar, art?culo
citado, BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA, a?0 IV, I909, pig. I25.