MANUEL MURGUÍA
297
XAQUÍN LORENZO FERNÁNDEZ
Don Joaquín Lorenzo Fernández naceu en Ourense o 23 de xuño de 1907 foi coñecido por Xocas, nome afectuoso posto polos compañeiros de xogo. Fai o ingreso na Real Academia Galega o 16 de setembro de 1951 ocupando a vacante de Don Antonio Noriega Varela e responde en nome da Real Academia, Don Ramón Otero Pedrayo. Citamos uns cantos traballos dos que era autor cando ingresa na RAG: Vila de Calvos de Randín, en colaboración con Cuevillas (1930), A muller no c a n c i o n e i r o G a l e g o (1932), A Arte popular nos xugos de Galiza, Sociedade Portuguesa de Arqueoloxía e Etnografía (O Porto, 1935). S a n t a María de Velle, en colaboración con Cuevillas e Hermida (Seminario de Estudios Galegos, 1936). D i e B r o n s e a m g a l i z i s c h e n W a g e n (Hamburgo, 1939). El símbolo solar en el NW de la Península, Sobre arqueoloxía do territorio dos que queremos (Revista de Guimarães, 1938). Notas etnográficas de la parroquia de Borneiro (BOMO, 1942). Das Bauernhaus im unterem Limiabckem, Prov. Ourense Spanien (Hamburgo, 1943). La arrancada posthallstática de Irixo (BOMO, 194344). E podiamos engadir un centenar de títulos. Ocupa a vacante de Don Antonio Noriega Varela o gran poeta lírico, mestre en Foz, trasladado a Calvos de Randín, Trasalba, o seu mellor momento poético, onde estivo 13 anos. En 1927 foi nomeado membro da Real Academia. Non leu o discurso por consideralo incorporado ó grupo de ingresados sen discurso, pois por todos leuno Fermín Bouza Brey. Aquí está a lembranza de Joaquín Lorenzo: Floreando sobre nuestros valles y sobre nuestras montañas, entre el rumor del viento
y el cantar de los pájaros, acompañado por el rodar de las olas y de la melodía cristalina de los ríos, vibra en nuestro campo el nombre de su cantor: Antonio Noriega Varela. Él supo con su genio alado de poeta captar los matices sutiles que dan personalidad a nuestro paisaje y a nuestra vida campesina. Las flores hablaron por él y a él dedicó el viento sus arpadas estrofas. A través de toda Galicia asomó el alma de la raza dirigiéndole sus palabras silenciosas en la que se contenía la queja muda de su dolor. Noriega Varela animado por el espíritu de los antiguos bardos supo comprender este lenguaje y plasmarlo en la joya de sus estrofas en las que aprisionó para nuestro regalo toda la belleza creada por Dios en Galicia y que encontró en Noriega Varela un intérprete genial? Grande es el contraste que yo os voy a presentar, lo que él rozó ligeramente con sus dedos de poeta voy yo a analizarlo un poco rudamente con el escalpelo del investigador. O discurso versa sobre a Vivienda por que forma el nexo más fuerte de todos los que unen al hombre con el suelo, formando, por decirlo así, como una solución de continuidad entre la tierra y el poblador. El tradicional apego de los gallegos a su tierra, se debe en gran parte a la vivienda que aquí adquiere un valor emotivo al identificarse con la familia; por eso la palabra ?Lar? se aplica indistintamente a la casa y a los que en ella habitan? Los más antiguos restos arqueológicos de viviendas que encontramos en algunos castros que nos revelan un tipo muy primitivo de habitación? Roma, al ocupar Galicia hizo triunfar la