As "LERIAS DO ADRO" DE CASTELAO 83
gracias ao patriotismo de un home exemplar, Anxel Casal, e a
maturidade acadada polas letras galegas, conmemor?use coa pu
blicaci?n de cauro libros fundamentales: A romeir?a de Xelm?rez,
de don Ram?n Otero Pedrayo, Os Evanxeos da risa absoluta.
(Anunciaci?n do Antequixote), de Ant?n Villar Ponte, O silenzo
axionllado, libro de versos de Ricardo Carballo Calero, e Os dous
de sempre, de Alfonso Rodr?guez Castelao, quen pechar? litera
riamente o ano coa edici?n de Retrincos, rematado de imprentar
o 19 de Nadal, no mesmo obradoiro de Anxel Casal. Como se ve
? un ano fecundo nos eidos da literatura.
Na banda dos acontecimento pol?ticos, ?como xa queda en
, tetado? ? ista unha etapa dura, inc?moda, de loita fera 2, que
ter? seu cume na revoluci?n do mes de outubre en Asturias e a
declaraci?n da independencia de Catalu?a promovida polo go
berno da Generalitat.
Castelao loita agora rexa e arriscadamente. S?a millor arma
? a pluma, que, como denantes na caricatura, est? a prol dun
ideal en guerra declarada ?s que atrancan os cami?os do futuro
da s?a Terra. Castelao crea niste mesmo intre un novo x?nero
literario, no que, coma sempre, se manif esta o seu fino e ?s veces
acedo humor e o co?ecimento real da dimensi?n pol?tica da hora
que o pa?s est? vivindo, e que tet?is, ao meu xuicio, tej?amos
eiqu? o nacimento da nova dimensi?n da persoalidade de Daniel
que ficar?, pechada nas horas silandeiras do eixilio 3. O novo x?
nero literario chamarase Lerias no adra, das que gardamos unha
forte impresi?n a?nda desp?is de tantos anos. Prestar?amos un
mo I, p. 175. Vigo, 1962, fai uso da mesma expresi?n refer?ndose ao ano 1880
en que se publican Follas novas, de Rosal?a, Aires da mida terra de Curros, e as
Saudades gallegas, de Lamas Carvajal.
2 Casares Quiroga, xefe da ORGA, denantes acatado por moitos, defraud?u
as espranzas que todos puxeran nil e ?I mesmo abaf?u os millores alentos dos seus
seguidores, pasando ben axi?a gola amargura da impopularidade. A antipat?a que
Castelao sent?a por Casares Quiroga queda evidenciada nas d?as "Lerias" que
eiqui ofrecemos, con m?is carraxe na primeira do que na segunda. Castelao en
tend?a que, en Galicia, ser republic?n a secas era non ser nada. Pra Daniel os re
public?ns, se de verdade o eran, ter?an que ser galeguistas. Cec?is iste ser?a a causa
9e non ter Castelao concurrido a xuntanza de Madride da que nos da noticia Xerardo
M.VAREZ GALLEGO, Vida, paix?n e ?norte de Alexandre B?veda. Edici?n "N?s".
Buenos Aires, 1962, p?xs. 169171.
3 V?xase concretamente SEMPRE EN CALIZA, sa?da do prelo o d?a 10 de
marzal do 1944 na Edit. "As Burgas" do Centro Orensano de Buenos Aires. A
edic. sa?u do prelo o 4 de xaneiro do 1974. Tam?n o n?mero extraordinario
1 A 1951. posa Terra do D?a de Galicia de 1950 e Alba de groria, Buenos Aires do
Caliza. Edicions "Nos".compre esquencerse da monumental edic. de As cruces de pedra na