82 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
tema que nos ofrende m?is caudalosa bibliograf?a. Ista mis
cel?nea de estudos que a nosa Real Academia consagra a s?a
lembranza nista data ? boa probanza do rastro lumioso do ho
me, do artista e do pensador que m?is identificado estivo coas
arelas dun pobo de longo sufrimento, guieiro da fe nos seus
gloriosos desti?os.
No servicio do pobo Castelao foi artista, escrib?u fermosas
p?xinas narrativas, e tam?n tivo que facer pol?tica, como lle
acontec?u a todos os homes da xeneraci?n "N?s". Porque, deica
iles, todo estaba por facer cumplidamente.
Non matino nesta mi?a aportaci?n facer unha visi?n per
soal de Castelao, a?nda que, ao igual que moitos homes da mi?a
xeneraci?n, penso que dispo?o de aquiles rasgos m?is n?dios e
verdadeiros que son os que fan que a s?a figura latexe e viva
tan pesto de n?s. Quero facer algo millar: ofrecer a todos tres
cuartelas manucritas do xenial artista, garimosamente conser
vadas por mili perante a longa traves?a de coarenta anos co
rridos, nos que, se ao seu traveso me fixen vello, o longo cami?o
percorrido non apag?u a mi?a devoci?n por Castelao nin mur
ch?u a fe e o alento dos anos mozos.
? obrigado que fagamos memoria dos acontecimentos pol?ti
cos do ano 1934. A Rep?blica fora a ca?r nas mans da CEDA e dos
Agrarios, e Lerroux ou mandatarios seus presidiron os gobernos
de aquil bienio, frente a violencia das esquerdas que, divididas,
perderan o poder na loita eleitoral. Os homes do meu tempo non
precisan de outras consideraci?ns. Pra os meus leitores nada
estaba ben m?is novos pra ventaxa s?a, xa faremos algunha
puntualizaci?n m?is adiante.
O ano 1934 ? cec?is o ano menos co?ecido da vida de Daniel
polos seus aitu?es bi?grafos. Pero ? tam?n un intre definitorio
dos seus futuros rumbos pol?ticos. A iCastelao, diputado nas Cor
tes constitu?ntes do novo r?ximen, deix?ran? sin aita nas se
guintes eleici?ns. A loita faise dura; de xeito moi especial en Pon
tevedra, onde os radicales estaban capitaneados por, quen sent?a
particular xenreira contra os galeguistas. Conv?n, pois, lembrar
alg?ns feitos:
No campo da literatura iste ano ben poidera chamarse' "an
nus mirabilis", seguindo a Allison Peers xa que o D?a de Galicia,
' Historia del movimiento rom?ntico espa?ol. Tomo II, p. 318. Madr?de,
1954. Tam?n CARBALLO CALERO, Historia da literatura galega contempor?nea: To