Traballos de investigación e estudo
BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
senta o alomorfo /lo/, condicionado por /?/ final do verbo precedente: (375), que nós editamos grafado con guión25. Interpretamos como artigo sen moita seguridade, pois é tamén posible que teña carácter diacrítico e sirva para representar a contracción coa prep. a: en «O certo é que, hos constetocionales, o goberno nonos atende moito» (285), a diferenza entre un tema con preposición ou sen ela é de rexistro (menos formal «os constitucionais» ca «aos constitucionais»). Non sempre representa as amálgamas entre preposición e artigo determinado. Faino de xeito regular e constante coas prep. de, en e por (do, dos, da, das; no, nos, na, nas; po lo ~ polo, po los, po la ~ pola, po las); editamos sempre polo, pola, consonte a práctica moderna, a pesar de que no texto esta solución só ocorre ?e seguramente por lapsus?, en dúas ocasións (234, 189); para (148), vid. 3, §6. Vacila con para, (24) e (171); editamos a segunda como prá, marcando a existencia da contracción [pra], pois non hai contextos en que falte o artigo diante de posesivo en contra da norma, «prá bosa perdicion» (art. + {boso, bosa} + {perdición, puléteca, máquena, goberno, partido}). A amálgama con con gráfase de xeito diferente segundo o xénero (masc.: co 4v, có 1v, cos 2v; fem.: co a 1v, co á 1v, co as 4v); na nosa edición gráfanse sen til e soldadas26. A representación da amálgama coa prep. a é máis variada e complexa. A contracción co artigo masculino singular e co artigo feminino non ten unha grafía distintiva da do simple artigo, pois non pode considerarse como tal o til (cf. 3, §2): (141), <ó> (73, 228); <á> (308, 323), (148, 346). Co artigo masc. pl. atopamos a solución na liña das anteriores ( 118, 256), xunto ás que inclúen a prep. a a carón ( 46; <á os> 29, 322); seguindo os criteiros expostos, editamos a primeira como ós e as segundas como aos. Para «com'o Rey» (106) e «aci'a fin» (143), vid. 3, §§3, 6. Atribuímos o valor da amálgama a na expresión «douche o demo se...» (141), na convición de que se trata da unidade fraseolóxica dar ao demo algo [= se + oración], variante de dodemo se... («dodemo se mete o dente ningun pillo cociñeiro», 253), que expresa rexeitamento ou imposibilidade de que se cumpra o incluído na oración de se. Resolvemos a homografía <á, ó> na pasaxe (73) como «xa lebamos a pelea ó noso Cristo», entendendo que a mención de Xesucristo que acaba de facer Calacú sitúa o Cristo dos servís no centro da discusión; así a todo, non é rexeitable sen marxe de dúbida a lectura «xa lebamos á pelea o noso Cristo». Para (285), artigo ou posible amálgama, vid. supra. 2.2. Para o artigo indeterminado e para os indefinidos usa un, una, uns, unas (e as contraccións cun, nun, nuna) e algun, alguna, alguns. Como xa foi sinalado (§1), desbota as formas do plural do galego central (unhos e, en menor medida, unhes ou us; ALGa: II 219, 257), en beneficio das variantes occidentais, a pesar da contradición coa escolla feita na morfoloxía nominal (ladrós); é posible que en contra de unhos xogase o criterio de enxebridade e en contra de us un corpo fonético exiguo e pouco diferenciado de os.
155 Nº 367
