72 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
Pondal ?12 p?xinas, en r?stica, tama?o 17 X 12 cent?metros?
titulado A fada dos montes, rar?sima publicaci?n que, a verdade
sexa dita, desco?eciamos totalmente, seudo de presumir que
tampouco seipan dela os posos cr?ticos literarios, por canto non
a vemos mencionada en parte algunha.
A obra foi impresa en Santiago en 1872, na tipograf?a de
Manuel IMir?s e Alvarez, debendo engadirse que o exemplar
existente naquela corporaci?n pertenc?u a Murgu?a, doado ?
mesma pola xentileza do estimado amigo e compa?eiro Xo?n
Naya, a quen llo brindara, como cordial agasallo, dona Gala
Murgu?a de Castro, filla do glorioso patriarca.
A composici?n, que encabezan, a modo de lema, uns fermo
sos endecas?labos do Ariosto, transcritos na lingua d?ste ?ao
decir de 1Carballo Calero, Pondal, dende moi neno, l?a ao autor
do Orlando e ao Tasso?, ? a mesma que se inserta nA Fuliada,
somente que o texto da edici?n compostelana desenr?lase en
versos pentas?labos, not?ndose no poema da gaceta betanceira
?facilitado, con toda seguridade, como antes apont?bamos,
polo proprio don Eduardo? bastantes discrepancias en canto ?
graf?a, imputabeis, ,quiz?is, algunhas delas a erros de impresi?n.
Na repetida edici?n de Santiago figuran a p? de p?xina va
rias citas en castel?n, que o autor estim?u necesarias para a
comprensi?n de determinados top?nimos incorporados ? poes?a,
inclu?ndose, adem?is, unha breve definici?n do vento so?n ("En
el dialecto gallego, el viento que sopla del Este"), apelativo que
Pondal escrebe con inicial mai?scula, d?ndolle ? verba categor?a
de nome proprio, cal se se tratara dun top?nimo mais. Tal era
a veemente paix?n que el sent?a sempre polos armoniosos e ra
ci?is locativos da terra entra??be14.
pode ser convertido nestoutro: "Non son tolo, non son tolo" (p?x. 178 da edici?n
acad?mica)?, ag?s un que se salva por casualidade. Este criterio, afortunadamen
te, non foi compartido polos promotores da "Colecci?n Dorna", de Buenos Aires,
quenes en 1940 publicaron naquela capital unha nava edici?n de Queixumes ?a
3.a, se non estamos trabucados?, con algunhas n?tulas explicativas de Emilio Pita
e debuxos de Seoane, axust?ndose fidel?simamente ?? decir, sen neng?n x?nero
de ama?os nen retoques? ? graf?a pondaliana, feito que &Ibera servir de exemplo
a cantos ve?en ?coa millor das intenci?ns, non nos cabe d?bida procedendo
de distinta maneira.
4 O escritor GUERRA DA CAL ?Glosas superficiaes ao tema do mar da nosa
l?rica primitiva, en Tlomaxe a Ram?n Otero Pedrayo no LXX aniversario do
seu nacimento", Vigo, 1958?, ao falar das localizaci?ns xeogr?ficas inxeridas por