NOVA PRESENCIA DE CASTELAO 11
A preocupaci?n e a vitalidade criadora que Castelao puxo de
manifesto, sinala unha, das xeiras m?is xurdias da nosa terra.
O pulo que o artista lle deu ? galeguidade exerc?u un trascen
dente influxo nos meios espritu?is e soci?is da s?a ?poca e nos
tempos de desp?is. Cantos amamos a Galicia ben sabemos dos
merecementos da grande figura desaparecida. O seu volume hu
m?n, a s?a persoalidade inconfundible resistiron doadamente
todos os ataques zoup?ns. Impuxo a s?a obra con tipos hum?ns
de amplo v?o e desgarrado berro, e cant?u o amor como manan
, t?o fecundo de vida. Emporiso a s?a obra sigue intacta, con
aquel gosto l?rico e humorista, tenro e hum?n, e coa mesma
galeguidade universalizada do primeiro intre. I ? que o home
Castelao ten obrado, adem?is, como unha podencia unitiva, sus
citadora de franca e liberal irmandade. Baixo do seu nome, er
gueito xa ao s?mbolo puro dunha torrente moral e intelectual,
todos .poden folgadamente acobillarse; todos aqueles que seipan
comprender o vencello que xungue ao artista coa terra natal e
o mensaxe que lev?u aos seus contempor?neos e ?, posteridade.
Imaxinamos nestora ao artista nos seus derradeiros d?as. A
s?a alma sent?a,se alagada ent?n de luz da ma??. Unha fonda
soedade envolv?an, quez?is, naquelas horas desacougadas. ?Qu?
agardaba Castelao do mundo? Todo deb?a ser intimidade, evo
canza, lembranza. Cun albor desconocido deb?u dexergar o gran
rianxeiro a s?a traxeitoria, inda que sempre fiel a uns princi
pios, ondeante, diversa, o "corsi e recorsi" ?por empregar a
terminolox?a de Vico? de toda esistencia hum?. Nesta ondea
ci?n, nesta sucesi?n de momentos diversos, ?c?les foron os pun
tos onde converx?a o misterioso fluir da vida interior? Todo o
ollar?a Castelao cunha m?xica trasparencia na hora da lem
branza e da derradeira despedida. O que primeiro dexergar?a
tos ollos h?midos ser?a quiz?ves a s?a nenez. Velah? a primeira
constante daquela vida: o prodixio da infancia. Pero o impor
tante pra a historia galega foi o que da s?a mocedade e da s?a
madurez leg?u ?s xentes do seu pa?s: ide?is liber?is e ide?is de
liberaci?n, de libertade. No arte e na vida do escritor e do dibu
xante estas ansias fondas, estes ide?is han persistir.
?Qu? albiscaron os seus ollos no intre final ao sentir rachada
a s?a alma pola acedume que lle espertaba a terra lonxana? A
ausencia da patria, o sentimento da ausencia, a saudade que
se fai sangue, alento e vida imperecedeira do seu arte bater?an