$oletin de la Real Academia Gallega 83
tabrecer coas xentes do pais relaz?s pacfficas, e qu'embora foran de cote
seus nemigos, os mouros castrexos pres?ntanse case costantemente coma
seres pac?ficos ou indifrentes que nunca fan mal, ou que se o fan, non ?
sen motivo xustificado.
Porqu'os nosos mourns andan ? nosa veira e viven entre n?s. Suxe
tos ? poder d'un encanto, non perderon por elo a sua carne mortal, e
habitan en pazos soterr?neos que te?en trab?s de met?s preciosos e que
s'atopan ateigados d'ouro e de prata e cheos de fartura e comodidade,
mais qu'as? e todo abandoan e ocasi?s pr'amostrarse ?s nosos ollos. I?
ent?n cando xurde a dona belida qu'? veira d'unha forte qu'ela mesma
fai brotar, pentea os seus cabelos nOuteiro de Vimieiros 6 alborexar do
dfa de San Xo?n, gardada por serpentes e por espritos tronantes; i? a
velli?a ou o home qu'asoellan os seus tesouros nas pirmeiras raiolas d?
ma?? nOuteiro de Rubi?s ou na Croa de Santa Cristifia, e as mozas que V
se ba?an ispidas no Castro de San Facundo, ou o cabaleiro que dend'o
Castri?? d'Orb?n vai mercar ? feira unha xugada de bois.
0 seu aspeito ? xeralmente o noso, embora te?an ?s veces formas
desmesuradas (1) com'as dos habitantes da Croa de Santa Cristi?a, que
se divirten tocando . a gaita e as do xigante d'ollos imitantes ?s d'un
touro, qu'amostra a un rapaz no Castro de Trelle o lugar ond'estan atua
dos grandes tesouros (2) e soilo por esceiz?n aparecen en corpos d'anim?s,
com'a princesi?aserpente da Cibdade de San Cibr?n das L?s, que c'unha
fror na boca pid'?s mozos o bico qu'ha desencantala.
Craro est? que por mor da cativeza das nosas informaz?s en col
d'iste curruncho do abondoso folklore galego, non ? doado investigar
os vieiros polos que moitos d'istes relatos, que te?en indudabres para
lelos no W. e no N. da Europa, vi?eron inxertarse na vida maravillosa
dos nosos mouros castrexos, mais si faremos notar que moitas d'elas
com'as da trabe d'ouro e d'alquitr?n e a merca ou roubo de gando, apa
recen singularmente espallados e rep?tense case de cote en tod'a Galiza.
l
FLORENTINO L. CUEVILLAS
? E FERM?N BOUZA BREY.
(Dibuxos e fotografias dos autores e de D. Roberto Gonz?lez del Blanco).
(Concluir?).
(t) Castillo, Op. cit., p?g. 24. As formas xigantescas dos mouros parez qu'andan mai
1 d'abondo no N. que no S. da Galiza.
(2) Castillo, Op. cit., cita unba tradiz?n semellante iestabrece o seu paralelo con
o?tra irlandesa,
}