Manuel Curros Enríquez
BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Porque Curros en América seguía sendo fiel a Galicia, e tiña moi claro que era de Galicia, da metrópole de onde tiñan que vilas ideas e a zume renovadora para unha sociedade como a cubana cada día máis mercantilizada. Por iso a súa insistencia ante as directivas do Centro Galego para que mantivesen as asignacións a prol de Murguía para poder rematala Historia de Galicia. Non se trababa de favorecer a un amigo, senón de asentar con firmeza a base histórica da nosa nacionalidade. Por iso Curros, con Fontenla, van selos animadores da constitución da Real Academia Galicia, un referente cultural patriótico para toda a galeguidade espallada polo mundo enteiro. A fidelidade a Galicia convértese na fidelidade ó idioma, á historia e á cultura galega. Curros apostou polas causas permanentes, porque era un patriota.
N O TAS
1. Murguía, M., Dolora, artigo escrito no ano 1911, para as Obras Completas de Curros Enríquez, T.V., Madrid, 1912, p. 390. 2. Acontecemento no que tódolos biógrafos de Curros coinciden, porque el mesmo o manifestara, aínda que non concordan na idade que tiña Curros. 3. Meijide Pardo, A., Modesto Fernández y González (18381897). Economista, Escritor y Periodista, Fundación Barrié de la Maza, A Coruña, 1998. 4. Poema a la hermosa niña Rosario Caneda (1876), en Obras Completas, T. II, Madrid. 5. Ruipérez, P., La Cuestión Universitaria y la Noche de San Daniel, Madrid 1975. 6. Bozal, Valeriano, Juntas Revolucionarias, Madrid 1968, cunha selección dos miles de proclamas aparecidas en España en 1868. 7. Termes, J. , Anarquismo y sindicalismo en España. La Primera Internacional (18641881), Barcelona 1971. 8. Vergés Mundó, O., La I Internacional en las Cortes de 1871, Barcelona 1964. 9. Beltrán, F.C., ?Internacionales a defenderse?, en Enciclopedia Republicana Federal Social, Ed. Fernando Garrido, Madrid 1871, pp.93106. 10. Córdoba López, F., ?A los trabajadores internacionalistas de España?, Ib idem, pp.175188. 11. Galo Salinas, ?Curros íntimo?, en Obras Completas, T.V., Madrid 1912, p.402. 12. Ferreiro, C.E., Curros Enríquez, Ed. Júcar, Madrid 1973, pp.3738. Ferreiro reproduce un fragmento dun artigo de Curros, que supoñemos foi publicado en El Combate, artigo escrito no tono habitual deste xornal. O parágrafo transcrito por Ferreiro é o seguinte: ?Como las ranas de la fábula, los amos de la situación croan, peroran, discursean tremolantes pidiendo un Rey. El país necesita un cirujano que raje, corte y ampute, no un Rey para los saraos de una Corte decadente y podrida?. 13. García Ruiz, E., Historia de la Internacional y del federalismo en España, Madrid 1872, p.127. García Ruíz era o líder dos republicanismos unitarios ou antifederalistas. 14. Galo Salinas, ut supra, p.402. 15. Ferreiro, Curros Enríquez, op. cit. p.37. 16. Pedrol Ríus, A., Los asesinos del General Prim, Madrid 1960. O ilustre exDecano do Colexio de Avogados de Madrid volveu a relelos 18.000 folios do proceso e chegou á convicción que había unha trama contra Prim na que estaban implicados o xeneral Serrano e o Duque de Montpensier, pero foi Paúl y Angulo o brazo executor, contratando a un grupo de profesionais do crime. Paúl y Angulo publicou no exilio unha obra que é un alegato, pouco crible, da súa inocencia; Paúl y Angulo, Los asesinos del general Prim y la política en España, París 1886. 17. Foi Alonso Montero quen mellor captou a capacidade militante da poesía de Curros; Realismo y conciencia crítica en la literatura gallega, Madrid 1968, pp.101 e ss. 18. Hai algúns anos levei a un Congreso organizado pola Universidade de Vigo e o Consello da Cultura o relatorio Cuba e Galicia: intercambios culturais en torno ó 98, aínda non publicado. Neste relatorio desenvolvo o tema.
167
Nº 362