92 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
sidente xa falarfan. "Peinador ?remata o segundo? quixo
avantar o dita I cando 11 fora presidente! Pro Portela non dixo
m?is" 10.
Don Ram?n Otero Pedrayo, testigo de exceici?n e fraternal
amigo de Daniel, dinos verbalmente que, estando en Trasalba,
cheg?ulle o xornal coa noticia do nomeamento de Portela Va
lladares como ministro da Gobernaci?n, nos primeiros d?as de
abril, e baix?u a Ourense para telegrafiar a Portela ped?ndolle
a volta de Castelao a quen tam?n diu emita da xesti?n que aca
baba de facer, e que seguidamente chegaron Daniel e s?a dona
Virxinia e pasaron con iles uns d?as no pazo de Trasalba. A fer
moza lembranza escrita que don Ram?n fixo de aquiles ditosos
d?as era merecente de ser reproducida eiqu? pola beleza da evo
caci?n feita quince anos desp?is ", sen?n tiv?semos que alongar
iste noso traballo. O ambente que envolve a prosa pedray?n ten,
a pesares da tristura que a motiva, un aire puro de primaveira
latexante, paseando os dous xuntos polos lugares de Trasalba
que o noso Patriarca ama como se fosen seres vivos e graves.
Mais o certo ? que Portela non agard?u a chegar a presidente
do Consello e sendo ministro da Gobernaci?n anula a sanci?n
de desterro o seis de setembro de 1935, e Castelao posesi?nase
do seu antigo cargo en Pontevedra o d?a 28 do mesmo mes ".
Enfiando o rumbo que latexa nas Lerias no adro ?repetimos
unha vegada or?is nosa teima? peno que asistimos ao naci
mento do Castelao pol?tico, porque pra n?s o que m?is destaca
" Portela non cheg?u a presidente deica o d?a 14 de decembro do mesuro
ano 1935, co Decreto de disoluci?n das Cortes no peto i o enc?rrego de sacar das
eleici?ns un partido Centro de acordo con Alcal? Zamora. O seu intento fracas?'',
como ? ben sabido, nas eleici?ns do 16 de febreiro do 1936.
" V?xase A Nosa Terra. N?mero especial adicado a Castelao. Ano XXXIII,
n.? ?7?. D?a de Galicia de 1950, p. 16. A lembranza dos d?as pasados en Trasalba
polo matrimonio Castelao est? fermosamente evocada na carta de Castelao a don
Ram?n do d?a 20 de septembro do 1935, xuntamente coas andanzas de Daniel e
Virxinia por Par?s e Bruxelas, onde visitaron as Exposici?ns Internacional e a de
Arte Antigo. Cartas agora pubricadas en Grial. Revista Galega de Cultura. N.? 47,
xaneiro, febreiro e marzal do 1975. "Homenaxe a Castelao", pp. 8890. Como se
ve, o gran Daniel fixo un longo arrodeo de Trasalba a Pontevedra, pasando de
nantes por Par?s e Bruxelas.
12 Datos da Delegaci?n Provincial de Estad?stica de Pontevedra, acadados
por novos e xa benqueridos amigos, non galegos. Por iso non comprendo ben
c?mo os artigos antepostos a Sempre en Galiza aparecen datados en "Badaxoz,
AbrilOutono do 1935". Cito pola 4.8 edic. Edics. Galiza do Centro Gallego de
Buenos Aires. Instituto Argentino de Cultura Gallega, 1974, p. 31. Castelao ces?%
por excedencia obrigada, o d?a 3 de abril do 1936, por conquerir o primeiro posto
no, candidatura trunfante nas eleici?ns e o comenzo da aitividade parlamentaria.