Traballos de investigación e estudo
BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
En todo este período só consta que foran impresos catro catecismos políticos, dos que unicamente tres son coñecidos. Do cuarto só temos unha referencia bibliográfica bastante inconcreta: trátase do Catecismo Civil58, supostamente impreso en Santiago, na imprenta de Aguayo, pero sen indicación de ano. En 1812 aparece o Catecismo Político Constitucional para educación de la juventud española59. Confesa o anónimo autor na introdución que ?el Catecismo Político Constitucional no es otra cosa que una breve y sencilla exposición de la nueva Constitución española, puesta en forma de diálogo para que mejor se estudie de memoria?. Se temos en conta que o Catecismo consta de cento vinte e cinco páxinas, de letra apertada, e que hai respostas de dúas páxinas, xa se comprende que a pretensión de memorizar o texto resulta imposible. O autor non comenta toda a Constitución nin todos os capítulos e artigos desta, pero estrutura a súa obra en títulos que se corresponden cos dez títulos da Constitución. É sólido na doutrina liberal. Sacraliza á Constitución ao dicir que ?el que se precie de buen español debe estudiar la Constitución, grabarla en el corazón y sacrificar su vida por asegurar su exacta observancia?60. Defende a soberanía nacional: ?Si el Rey es árbitro de formar leyes la nación es su esclava?61. Procura unha solución política afastada por igual do absolutismo e do republicanismo: ?es el camino medio entre los delirios del republicanismo, democracia o gobierno de todos y los caprichos de uno solo, como sucede en el gobierno despótico?62. É tan liberal este Catecismo que resulta sorprendente que fose impreso por frei Juan Chacón, propietario da imprenta de El Exacto Correo, unha das plataformas publicitarias do pensamento absolutista en Galicia. O feito de que non indique o texto que se trata dunha reimpresión, como era preceptivo, xa que indubidablemente este Catecismo non foi redactado en Galicia e, por outra parte, a fobia que os redactores de El Exacto Correo (xornal absolutista da Coruña) tiñan á constitución á que deostaban sempre que tiñan ocasión, fainos pensar que estamos ante unha edición fraudulenta, posta intencionadamente baixo o rubro dos furiosos anticonstitucionais de El Exacto Correo, quizais para que os seguidores do xornal a leran ou sinxelamente para burlarse deste grupo. No ano 1820 aparece o Catecismo político cristiano constitucional para instrucción de la juventud española63. Tampouco se indica que se trata dunha reimpresión e, non obstante, este catecismo é o mesmo que se publicou en Cádiz no ano 181264 e que foi sen dúbida un dos mellores catecismos políticos, o que explica que fose reeditado en varias ocasións65. Non segue na súa estrutura a constitución, aínda que recolle todos os temas da mesma. Está dividido en dezaoito leccións, en forma dialóxica, e o seu ton é liberal aínda que moderado.
315 Nº 366