BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Estudos e investigacións sobre Xaquín Lorenzo Fernández
RODRÍGUEZ SANTAMARÍA, Benigno (1911): Diccionario ilustrado... de las artes de pesca, aparejos e instrumentos que se emplean para la pesca marítima en la costa Norte y Noroeste de España. Madrid. RODRIGUEZ SANTAMARÍA, Benigno (1916): Los pescadores del Norte y Noroeste de España. Su vida social y particular por provincias. Madrid. RODRÍGUEZ SANTAMARÍA, Benigno (1923): Diccionario de artes de pesca de España y sus posesiones. Madrid. ROS FONTANA, Ignasi (2003): ?Walter Ebeling en el este de la provincia de Lugo (19281933): imágenes de una investigación de la Escuela de Hamburgo en Galicia?. In A terra e os homes. Fotografías de Walter Ebeling (19281933). Servicio de Publicacións. Deputación Provincial de Lugo. Santiago, pp. 1341. SAMPAIO, Alberto (1979): Estudos históricos e económicos. II volume. ?As Póvoas Marítimas?. Documenta Historica. Ed. Vega. Lisboa. SAMPEDRO Y FOLGAR, Casto (1904): Documentos, inscripciones y monumentos para la Historia de Pontevedra. T. III, Pontevedra. SÁÑEZ REGUART, Antonio (17911795): Diccionario Histórico de los Artes de la Pesca Nacional. Madrid. SILVA, A.A. Baldaque da (1891): Estado actual das pescas em Portugal, comprehendendo a pesca marítima, fluvial e lacustre em todo o continente do reino, referido ao anno de 1886. Imprensa Nacional. Lisboa. SOEIRO, Teresa e CALO LOURIDO, Francisco (1999): Fainas do mar. Vida e trabalho no litoral norte. Centro Regional de Artes Tradiçionais. Porto.
NOTAS
1 No libro homenaxe a Florentino López Cuevillas, o artigo que lle dedica leva por título ?Cuevillas, etnógrafo?, pero matízao dicindo que ?sería máis xusto o de Cuevillas, formador de etnógrafos?, xa que ?máis que faguer il etnografía intrésalle atopar quen a faga? (LORENZO, 1957: 135138). Sobre isto, pódese consultar GONZÁLEZ REBOREDO (1996 e 2004). Chegou a ter D. Xaquín unha relación directa con varios membros desta escola, coincidindo coas súas estadías de estudo nas terras galegas. Un deles, Schneider, morou un tempo na súa casa de Facós, e con Fritz Krüger, xefe da Escola, mantivo unha relación amigable e científica que o levaría a publicar dous artigos na prestixiosa revista Volkstum und Kultur der Romanen, órgano do grupo. Ocupouse deste autor, pai de Antonio e Manuel Machado, dando a coñecer a súa partida de bautismo na igrexa de Santa María Salomé de Santiago, o investigador GONZALEZ REBOREDO (1998: 121132) Entre as moitísimas citas que poderiamos traer aquí, escollemos, pola súa brevidade, claridade e sensibilidade, a dedicatoria de Parroquia de Velle, libro aparecido en 1936: ?En lembranza de Domitila Iglesias, costureira de Velle, que conservaba algo do vello esprito de Galicia no seu
Nº 365
2 3
4
5
corazón enfermo?. (LÓPEZ CUEVILLAS, F. FERNÁNDEZ HERMIDA, V. e LORENZO FERNÁNDEZ, X., 1936). 6 Con motivo de estar este ano 2004 dedicado a honrar a D. Xaquín, reeditou o Consello da Cultura Galega este breve traballiño, ilustrándoo cunhas gravuras do seu amigo Conde Corbal. Tiven a honra de que se me encargara a elaboración dun estudo introdutorio: CALO (2004a). 7 Hai unha edición facsimilar, cun estudo preliminar de Valentín Paz Andrade, publicada polo Seminario de Estudos Galegos, en Ediciós do Castro, en 1983. 8 Existe unha edición facsimilar, cun estudo preliminar da nosa autoría, publicada polo Consello da Cultura Galega en 1997. 9 Hai unha edición de luxo, cun estudo introdutorio de Juan Carlos Arbex, publicada polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación en 1988. 10 Hai edición facsimilar, sen estudo ningún, publicada pola Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa, en 1989. 11 Hai edición, traducida ó galego por Pilar Rosales Vázquez, con estudo preliminar de Juan Juega Puig, publicada por Via Láctea Editorial en 1998. 12 Do Diccionario de 1911 hai unha edición, sen estudo introdutorio ningún, da editorial Roig
54