BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA 131
?or Caramuel ?quen estud?u a Filosof?a no mosteiro e Co
lexio de Montederramo, p? da fermosa elipse orogr?fica das
"Medas" ourens?ns, a elipse foi curva ideal pra Swedenborg
sab?a as 44 cencias matem?ticas do XVII. Entre elas con
t?base a arte dos reloxes e a dos chafar?s: a matem?tica e conta
do tempo fluindo calado e do tempo ridente ou saloucante.
Polos seus saberes teor?ticos e pr?iticos sem?llanse o
monxe pontevedr?s, no seu comen leente de casos de Moral
no San Marti?o de Madrid, e o fil?sofo sueco ?m?is ben
m?stico e as? ile chaman? inxenieiro militar seu rei, de tal
xeito ma?oso e xenial que fixo pasar tres nav?os de guerra
de bon tonelaxe e outros barcos pequenos, sobre rodas, moitas mi
llas cruzando un istmo, pra non ficar pexados no mar xia
do e ganar unha batalla. O sueco calculaba os impostos an
te a Dieta, case descubr?u denantes de Herschell ao planeta
Urano; o galego levaba as contas de Econom?a dos mostei
ros galegos do Sto. Bieito e casi descubr?u a poes?a medieval
galaicoportuguesa, m?is fermosa do que un astro de lou
rana lus. Abonda co lembrado. Ser?an precisas moitas p?xinas
pra fixar tantos paralelismos.
O sueco, baseado na matem?tica, no magnetismo, na ana
tom?a e outras cencias, compuxo un universo entre atom?s
tico e neoplat?nico e coid?u alentar no mundo "post mor
tem" manexando a transmigraci?n e a doutrina das ideas,
ao seu xeito e con influxos da c?bala. Pro chegando a pre
sumir de Segunda Vista e de comunicaci?n cos anxos,
polos que soupo a data do Xuicio derradeiro, o 1747. A
infruencia swedenborgiana foi ben espallada e remanec?u no
XIX cando s?as obras ?do 1834 ao 44? foron verquidas
ao ingl?s. Pro o mundo e o trasmundo do sueco ? un imenso e
ben calculado sistema cristalogr?fico, con algo do ceo do Norte
cas s?as auroras e falsas l?as.
O monxe galego no seu pensar era un platoniano, alen
taba nun mundo de armon?as e promesas de elas, e no
mundo as m?is perfeitas correspondencias chegaron a se
compor na paisaxe de Pontevedra entre a beleza do mar e
a do ceo, e a das intelixencias, do vento favonio ca nativa
disposici?n po?tica, a albura das velas asucando a r?a e a
beleza dos versos improvisados polas pastori?as do Tomeza
e do Alba. Pra o mundo da trascendencia non ti?a o monxe