BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA 127
tas follas de temas numerados e avencellados, polo autor,
proposta como quen escribe pra s?, pra manter sin m?ngoa
nin desfalco o ritmo dos pensamentos e dos enriquecimentos
do seu saber ao longo dos anos e dos d?as de farto e apai
xoado estudo. Non nos pode satisfacer o sentir do mestre
Men?ndez Pelayo de ser noso bieito o exemprar senileiro e
caraiter?stico da antiga "erudici?n monacal". A erudici?n dos
monxes ?ao escribir "monacal" ? grande mestre se deixe
conscentemente ou non dominar por un senso e moda pro
pia do s?culo XIX e m?is axeitadamente da Desamortiza
ci?n? ti?a m?todo e ouxetos ben sinalados como a historia
das casas mon?sticas e s?as grorias, a xenealox?a e memo
rias relixiosas e seculares de bisbarras, vilas e familias, as
antig?edades de todo x?nero, a historia haxiogr?fica e das
instituci?ns de dereito can?nico e outras m?is. Nelas se exer
cita o P. Sarmento como en calicatas soltas dunha esculca
cuios lindeiros cuasi casan cos do saber hum?n e trascen
dente do seu tempo e cas arelanzas do filantromismo, gober
no e t?nica filos?fica do s?culo. Non poder?amos nin xique
ra vixuar na laboura do P. Sarmento a teima dun xornal
ben levado nin menos o "caderno de bit?cora" da que des
p?is foi i ? chamada "ilustraci?n" con xeneral e non sem
pre xustificada aprobanza. Alg?ns escritores antigos e mo
dernos ?lembremos a Andr? Gide, a Rilke? levaron vi
xiantes "Cadernos". Os escritos do P. Sarmento sono en certa
maneira e a s?a mesma falla de perfeici?n e sinal de prosegui
mento as m?is das vegadas non cumprido, sinala pra n?s unha
podente e miuda intenci?n de programa e sistema pra culo
enteiramento non tivo o proieitista. ?seguro e asisado proei
tista? en tonta os lindeiros e tempo ceibe de obligaci?ns do
vivir do home.
Iste deseio de hoxe, noso, e de t?dolos amantes verdadei
ros da cultura, deseio e estraneza, deb?u ser xeneral nos
d?as do P. Sarmento, e m?is chegando aos rematadoiros da
s?a vida. Os dous eruditos e viventes tomos da "Demostra
ci?n cr?ticoapolog?tica del Theatro Cr?tico Universal" publi
cados o 1732 na imprensa da Viuda de Francisco del Hierro,
ben ti?an probado a mestr?a do autor na profesi?n literaria,
amedrada polo pouco tempo que tivo que desengrolar un
traballo dif?cil e cumprido con moita presa.
1