126 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
Non esquencemos que a relixi?n bieita, como outras re
lixi?ns mon?sticas, t??ense gabado de mozos de enorme sede
de saber por saber de "omni re scibili", pasmo das escolas
de Par?s, Salamanca, Coimbra, como aquil estupendo cordo
b?s Fernando, Fernando de C?rdoba, do s?culo XV, maxis
tralmente e non sin algunha envexa estudado por o Dr. Bo
nilla y San Mart?n pra o seu ingreso na Academia Espa?ola
na sesi?n onde por derradeira vegada presid?u e fal?u Don
Marcelino Men?ndez y Pelayo. O. P. Mart?n Sarmento non
se clasifica nos "nenos prodixio", non ? un Mozart nin un
Chop?n da erudici?n. ?Qu? se propu?a, pois, estudando igoal
os alfabetos antigos, as etimolox?as galegas, os fondos docu
ment?is do cab?doo de Toledo, a econom?a nos mosteiros
bieitos, os millores m?todos do ensillo, os refr?ns do pobo,
a espont?nea melod?a do falar galego de riveiras e camplas?
Confesa o P. Sarmento que soio en tres ocasi?ns na data do
ano sala ? r?a: no Corpus, en Difuntos e na Porci?ncula. E
non era un apelourado mis?ntropo: r?a cos novicios, cantiga
ba con gracia as cantarelas que lle chegaban pola fiestra
da leda r?a madrile?a, non esquenc?a as saudosas coplas de
Pontevedra e moitas ma??ns de domingo acoll?a aos visitan
tes que acud?an ? fonte fresqueira e rebuldeira do seu sa
ber e gracia elocutiva. Distes visitantes eran o duque de
Medinaceli, o Nuncio do Papa, o embaixador da Seren?sima
Rep?blica de Venecia. E non menos o P. Fl?rez, mais iste
acostumaba a visitalo palas ser?ns, e como d? o mesmo Pa
dre Sarmento "me favorece (o P. Fl?rez) con sus visitas y
cada tarde parlamos un tomo entero".
Semella non pouco temerario e falente de respeto o que
rer petare no ?ntimo e cho?do de quen sempre pech?u o ou
xeto dos seus estudos, mais tampouco nos podemos conten
tare ca idea de un bibli?filo apaixoado do riguroso isola
mento do seu castelo interior. Deixounos traslucir nos seus
apuntamentos, esquemas e desenrolos de obras pensadas i
enteiradas polo menos nos seus eixes mestres ?como a s?a
vivencia xeogr?fica, hist?rica e hoxe dir?amos etnogr?fica?
de Pontevedra e s?a bisbarra de arredor; e unha actualidade
do clima hist?rico e especulativo do seu tempo latexa na
maor parte dunha pecha e estesa obra manuscrita na que
? de abondo doado percibir unha sistem?tica nunca en tan
