174 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
nombre de Ballena. De esto que es incurso, se infiere, que si en
el Oc?ano Septentrional hai alg?n Pez Cet?ceo, que no pueda
tragar hombres enteros, esse Pez no es la Ballena propia" 15.
Para Sarmiento poden pasar pola gorxa das baleias peixes
m?is grandes que sardi?as, porque "en el vientre de las Ballenas
se hallan, i han hallado alimentos de superior corpulencia ? la
Sardina: por otra parte el no hallar algunas veces cosa alguna,
es argumento rid?culo para probar la estrechez de su garganta...
Dice R. El pez grande se alimenta del peque?o. Con que, no
hall?ndose cosa grande en la Ballena, se prueba que tiene an
gosto el tragadero. Rara. L?gica" 16.
Interpreta no seu apoio textos de Rondelecio, fala de peixes
"pisc?voros" e "non pisc?voros", pra rematar dicindo que a "Ba
leia vera" ou verdadeira e "pisc?vora". Tanto teimar na diferen
zaz?n de baleias (algunhas non son baleias) non ? de extra?ar
en Sarmiento. Nos derradeiros anos do s?culo, outro galego, o
pol?grafo Comide, fac?a iste encabezado no seu tratado dos
peixes :
"De los cet?ceos. ? Clase Primera. ? Orden VII. ? De los
animales".
Seguidamente estuda ? baleia da que distingue catro especies.
Cita a Linneo que fixo o s?timo orden dos cuadr?pedos, cham?n
dolles "Mammalia cete". Comide aproba a cr?tica que Buff?n
fai de Linneo e d? que fora millor" formar "una clase separada
de los Cet?ceos, que unirlos con los Quadr?pedos, de quien di
fieren no s?lo en la forma, sino en vivir en otro elemento" 17.
Est? no certo Comide en separar aos cuadr?pedos dos cet?ceos,
pero, al?n das raz?s que asinala, son outras muitas as que hoxe
se co?ecen. Nin Feijoo, nin Sarmiento, nin Comide (tres pol?gra
25 Ibid., p?x. 383.
16 Ibid., p?x. 384. A frase castel?n: "El pez grande se come al pez chico"
ten tantas esceiz?s que non prestan de r?goa. Poden servir de exempro, entre
millares, os cicl?stomos: A lamprea fura de lado a lado a peixes mais grandes
que Ea zug?ndolles o sangue, somente os deixa cando xa non ten m?is que
chuchar, desp?is de coselos como unha agulla e un fio en forma de S. Seu
parente o mixino (que apenas mide 25 cent?metros) m?tese pola buqueira anal
do tibur?n para devorarlle o f?gado. Non sirven ren os esforzos do monstruo
para espelir afora ao sanguinario asasino. Iste buliga e f?rtase ata deixar seco
ao arnal escualo, A lista de pequenos que devoran a grandes ? mui longa. A
mesma baleiu ? vitima da orca (dellinus gladiator), do peixe espada, de alg?n
calamares xigantes do Atl?ntico e doutros anim?is m?is pequenos que ela. Feijoo
e Sarmiento co?ec?an que a m?xima non era sempre certa.
17 Comide, opus cit.