170 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
a gorxa por unha membr? furada por algunhas partes, e polos
buratos soio pasan peixi?os moi pequenos.
Non estuvo atinado o noso mestre en isto dos cet?ceos. Para
maior contrariedade atoch?ulle Ma?er con destrucias que deixa
ban ? ar alg?ns dos erros do benedictino. Quiz?is Feijoo chegase
a ter d?bida de muito do que ti?a espallado, pois a defenderse xa
pouco lle falla pra dar a raz?n a Ma?er. Digo isto, porque recolle
pulos, e chega a decir que si ? baleia non lle cabe un home pola
boca, abonda que poida pasar por ela un congrio ou unha peixota.
Def?ndese o noso monxe traendo alg?ns testemu?os. As? no
mea ao padre Fournier que atop?u en Valencia unha baleia que
ti?a no bandullo dous homens. Hoxe non podemos crer isto da
baleia; tuvo que ser outro cet?ceo. ?C?ntas enculpas lle cangan
? baleia! Con raz?n se lle chama hoxe "muller do mar", pois ?
v?tima ata da candorca (delfinus gladiator), por non nomear a
outros muitos que a devoran 2. Ben co?ec?a Feijoo istas loitas
antre monstruos; lembremos canto nos d? do narval ? asegurar
que o seu corno (mellor dir?a "dente)" "se sale de la delantera de
la mand?bula superior, y le sirve de arma para atacar las mayores
ballenas porque lo mueve con tan fuerte impulso, que es capaz de
romper un baxel" 3.
Sabido ? que ista foi trenza antiga e ainda se dec?a que con
tan longo dente furaba e romp?a o xelo pra sacar a testa fora e
poder respirar`. Ainda hoxe non se sabe muito do narval. O
profesor Cabrera escrebe: "Los esquimales son los ?nicos que
podr?an contar algo sobre las costumbres del turgalik, como lla
man ellos al narval, si no fuese porque estos infelices habitantes
de las regiones ?rticas, al igual que todos los pueblos que viven
en un estado primitivo, son muy inclinados a mezclar mil cuen
tos rid?culos con la verdadera historia de los animales" 5.
Ainda que
fero ao narval, os esquimales cont?ronlle a Cabrera que "ni una
2 V?xase: E. Chao Espina: "Tres monstruos de los mares gallegos", p?x.
38. Con muita bulidez e con estilo xerifeiro f ala disto Manuel Graf?a en "Mares
y peces" (La Edit. Cat?lica, S. A. Madrid), p?x. 152 e seguintes.
a "Teatro Cr?tico Universal", tomo II, disc. p?xs. 2435, nota 2. 0 mes
mo afirma en "Cartas", III, p?x. 399.
4 Ista cr?nza tam?n se espand?u a outros anim?is. Muito tempo se creu
que o mamut viv?a debaixo da neve, como a tiopa, e morr?a cando sacaba a
testa fora, pois non pod?a respirar o ar.
5 "Mam?feros marinos", por Angel Cabrera, jefe del Dpto?, Prof. en el
Museo de la Plata, p?x. 55.