122 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
das casadas sin honres, das nais sin fillos; as arelas dos que se
iban e o desamparo dos que xa se foran; a desolaci?n dos cegos,
eses cegui?os de Castelao, tan pat?ticos, que "por corredoiras e
minar?as a?nda viv?an da caridade..."
Home do pobo fux?a do t?pico, do rexoubo e da trangallada,
da gaita e do tamboril. Por iso, coido eu, cultivaba a caricatura,
de ,dibuxo craro e sinxelo e p? certeiro, ?s vegadas r?ndo, rindo e
outras laiando ou rabeando. Neles est?n a acedume toda da s?a
anguria, os fungueirazos da s?a carraxe, a surrisa tristeira da
s?a desespranza e a lostregada da s?a fe no destino de Galicia;
angurias, carraxes, desespranzas e fe que eran os do seu pobo
pasados ?pola fina peneira da s?a sensibilidade. Abondaban
unhas poucas verbas ? p? do dibuxo pra fixalo senso dil: "A m?n
par?ceme que sae diputado don Mengano. ?Cant?, se sa?se... pero
? que entra". Dise xeito, ? tempo que retrataba ? pobo, chegaba
a fl, ? s?a ialma, fac?ndolle ollar os seus defectos, valorar as
s?as virtudes, decatarse da circunstancia do seu arredor.
A tarefa de Castelao est? ah?; abonda conque nos achegue
mos a ela pra poder beber nas mellores fontes da galeguidade.
Castelao, home, co?oc?u m?is d?as de amargura que de le
dicia, m?is de inquedanzas que de trunfos e cu?seque tantos de
crara visi?n no seu ?ntimo ollar como de semicegueira nos seus
ollos. M?lia todo, foi xeneroso e b?, sinxelo, modesto nas aici?ns
da s?a vida e na propia valoraci?n do seu arte. De fondos valo
res hum?ns, infantil ?s veces, intolerante outras, coa santa in
tolerancia do patriota cando de Galicia se trataba, hasta facerlle
tornar a s?a bondadosa surrisa por arriscado xesto ofensivo. Na
s?a ialma non cab?an xenreiras nin envexas. S?io hab?a nela un
inmenso amor por Galicia, amor que o lev?u a unha fera loita
na que ofrend?u a s?a vida. Vida exemprar e laboura abundosa
que consti't?e a meirande herdanza que un home pode deixar
a un pobo. Como galegos t?mola obriga de recollela e arrolala,
e acochadi?a como un tesouro inef?bel, non deixala esmorecer
endexam?is.
Eu, como un dos b?s e xenerosos, cumpro coa mi?a obriga
e po?o o meu grao de area, facendo unha vez m?is canto nos
d? que fagamos a nosa Real Academia Galega.
Unhas l?rias de lembranza daquel noso chorado irm?n Afon
so Daniel Rodr?guez Castelao.