254 Dolel?n de la Real 5kcadernia 6allega
Gallego de coraz?n non penso qu'ise amor ? mina terra poida oponerse
nunca ? men amor ? Espana; e si n`o meu peito ten un altar a bandei
ra azul e branca, outro non menos santo nin menos reverente ten a
gualda e roxa, e as? coma non sei tolerar, nin quero, que diante de min
s'aldraxe ? Galicia, d`o mesmo xeito nin sei, nin quero fac?lo que se
faga ? Espana. Tan gallego coma o que mais, pero tan espanol coma
gallego.
N'isto d'os idiomas compre ir con m.oito tino e non botarse ? ba
rullo veiga adiante. Sobre todo?e non quero meterme ? fondo n' ista
custion que non ? d' agora fac?lo?hay que fuxir coma d'o lume de
armar andamios d' artificio pra sost?r n' eles afirmaci?s absolutas ou
teor?as sin realidades nin consistencia. Unha lengua nin vive porqu'
unha Academia decrete a sua nascencia ou resurximento, nin morre
porque unh? autor?d? calquera s' empefie n'elo; senon que vive ou
morre porque o pobo que Ile dou s?r, que ? seu verdadeiro autor e quen
n'ela manda e domina, usa e practica porque n' ela atopa un bon estru
mento. E namentras isto acontece, santo e boo e dino de tod? alaba
mento ? que se tolere, se respete, s' estudie e se perfeccione por aqueles
? que corresponde e pertenece e por todos cantos de preto ou de lonxe
con taes asuntos tenon que ver; pero sin qu' iso se traduza por imposi `?
ci?n ou esclusivismo.
E acerca d' a comenencia ou desventaxa de conservar ou perpetuar
d'unha maneira oficial?pois de feito xa queda dito quo se conservan
sin quo oficialmente naide poida impedilo todos aqueles que tenon raz?n
de ser?idiomas mais ou rnenos restrinxidos ? unha comarca ou un
pais, non se debe pasar d'un xusto e racional e prudente sistema pra
elexir o quo abondan as indicaci?s feitas. Tan falto de miolo ser?a ato
mizar o lenguaxe querendo conservar todolos dialectos?ou idiomas,
que non hernos de rifar por pouca cousa?como ut?pico e irracional
e perdonen os azules e volapukistas d'onten e os esperantistas d' oxe??
empenarse en fundar un idioma universal. E non falemos unha fun
galla mais de todo isto.
Afellas que interesante de veras ? o tema qu' o sinor Montenegro
elix?u pr' o sou discurso, non somentes n' o terreo literario, pero ainda
mais n' o psicol?xico. Porque si ? certo que todalas manifestaci?s d' a
humana actividade levan o sello coma non pode ser menos d' ayalma
d' o seu autor, xa que son a expresi?n d' un estado de concencia, nin
gunha d' as obras d' os homes leva tan fondamente grabado coma as
literarias n' as quo cada un p?n un anaco d' o sou esprito, sendo coma
verdadeiras encarnaci?s n' as quo palpita e vivo a mesma. intelixenza.
t