3olel?n de l? Real Academia Gallega 253
compridamente merecedores de tamafio homenaxe. Porque n'esta nose
Academia compren homes traballadores e avisados capaces de atopar
onde est?n anifiadas e como perdidas as noticias d'a nosa hestoria,
d'esta nosa hestoria rexional tan viva, tan palpitante, tan chea de gro
riosos acaecementos non somentes pra nos que n'esta terra nacimos e
vivimos e polo mesmo amamos con tolemia, senon pra Espana inteira
tan misturada en todo tempo con nosoutros, que antr'ela e nos non
cabe alexamento nin separanza. Qu'esto ? quezais e sin quezais o que
mais importa. Conocer yestudiar o noso pasado n'os monimentos qu'o
tempo vay rachando yesmorecendo; e n'as estatuas hieraticas e in
mobres que erguidas e direitas n'a derruida hornacina yen pasar os
anos tralos anos; ou yacentes e medio sepultas antre silvas yespada
nas dormen o sono d'olvido, n'as lousas borrosas mudos enimas que
tan s?o falan ? quen con sabencia lies perguntan; n'os vellos e afuma
dos pergaminos ?necos testigos que perduran d'os seus tempos, esto e
o primeiro e prencipal.
E que este conocemento chegue ? nos envolveito Was vellas e
nobres vestiduras d'os nosos ab?os, ou ali?ado con mais moderna ves
timenta e?t?ndio por certocousa secondaria e de menos fuste. Os
idiomas non son, nin poden ser cousa, inmutabre e cristalizada, sin
variaci?n e sin progreso, caracteres que s?o corresponden ? cousa que
non soilo est? morta xa, sen?n que nunca foi viva. A vida ? cousa muda
bre e progresiva en s? mesma, cambea c`os tempos, adart?ndose ? eles e
con eles vivindo, que n'eso mesmo consiste, e canto vive participa de
este movemento e d' este modo de ser. E antr`as cousas vivas at?pase o
lenguaxe, ou mais ben, os idiom as que coma cousa propia yescrusiva
d`o home, con 61 camb?a e con el se modifica. ?Per qu? empefiarnos,
pois, en matalo, facendoo cristalizar n'unha ?poca ou n'unha forma
invariabre? E digo esto polo que agora se ver?.
En amor ? Galicia, ? iso que con frase non sei hastra que punto
gr?fica, atinada, douse en chamar pequena patria, non penso que naide
me gane, nin siquera que me vaya ?s alcances; pero te?o ? ise respeu
to certas ideas propias que quizais non son as de todos. Non se me
antoxa por caso que pra facer profesi?n de f? gallega, seya preciso
falar sempre yen todas partes n'a nosa lengua, como si n`iso soilo.
consistira todo;,e moito menos por de contad?, si con eso se qu?r ou
se intenta dar ? entender menosprecio ou abafallo pra a castellana.