204 jolettn de la Real ycademia Gallega
De tod' o que, resulta, que citania e verba gen?rica, ya mais verba
nosa, e com' a tal teriamos qu' empregala os galegos, ainda que non es
tivera,:como est?, admitida no vocabulario arqueol?gico.
II .
AS CITANIAS GALEGAS
As citanias esproradas na Galicia d' un geito sistem?tico, non pasan
de duas: a do Monte de Santa Tecla (i), ya que motiva ista memoria.
Na cidade de Tro?a, perto de Mondariz, sinalouse a presencia d'
outra (2), e rui?as d' unha coarta, semellan ser as que descrebe Higinio
Garc?a no Bolet?n de la Comisi?n de Monumentos d' Ourense (3), situadas
no concello de Lovios, rayano con Portugal.
Fai poucos meses, os veci?os de Morgade, postas no rastro d' un
imaginario tesauro, polo ach?dego d' unha pedra esculturada c' un sino
cruciforme, cavaron no castro d' aquil nome, hastra descobrir b?o puma
ro d' alicerces de casas circol?s e coadradas, qu' esborrallaron en precura
d' arelada e tradicional ola acugulada d' ouro, qu' coma de cote non
apareceu, embora contase a sua esistenza co ditamen favorabre de duas
sabias, qu', pr' o caso foran perguntadas.
Com' iste castro de Morgade, no qu' aseg?n se tira d' Angel del
Castillo (4), non saian pra fora en ningures vestigios d' habitaci?s, hay
s?n d?vida ducias d' iles na nosa terra, qu' acochan baixo o toxo ya
carpaza, segredos dos tempos pasados, qu' agardan somentes pra se reve
lar, a ma? do arque?logo qu' os desat?e yos estude.
E soilo cando os jacimentos d' ista cr?s que s' erguen tan d' abondo
na Galicia, sexan traballados do geito met?dico e con esprito cient?fico
poderase sinalar esautamente a ?rea geogr?fica das nosas citanias, determi
nar as bisbarras ond' est?an mais vastas y enxergas algunhas causas en
col das variantes da sua arquiteutura, da sua arte e do seu outtillage, que
sirvan pr' alumear moitos rinc?s ainda escuros da nosa protehistoria.
Un paso n' iste vieira, que tanto se precisa seguir, ? o qu' hoxe da
mos ? presentar ? Real Academia Galega, ista memoria en col das desco
bertas realizadas nos anos 1922 e 1923, na Citania de San Cipri?n das
L?s. Algo do qu' agora se diga non ser? mais qu' unha repetici?n do que
(t) Ignacio Calvo, op. cit.
(2) E. Comber, El Monte de Santa Tecla, Mondariz. Suplemento a ?La Temporada?,
1921, ano VII, n.? 41, p?gs. 805 807.
(3) T. VI, NoviembreDiciembre de 1922, El Monte de Santa Eufenzia. Antigua
Obobrigal, p?gs. 499 502.
(4) Los Castras Gallegos, 2.a edici?n. La Coru?a, 1go8; p?gs. 7 e u.