interxección, á presenza de imaxes orientais desvinculadas da tradición castelá cando intenta comunicar a súa experiencia da unión do que el di a súa alma co que el chama Dios, cousa que ocorre con moita outra mística relixiosa. A novidade de María Mariño é que ela dá un paso máis aló, de forma que non fixo antes ninguén e ningures, na procura dunha lingua capaz de comunicar ou intentar comunicar a vivencia radical da perda do eu nas entrañas da materia cósmica. E ese paso consiste en subverter a morfosintaxe. Eis esa expresión DINAMITIERA DA FALA que Novoneyra converteu en frontispicio para sempre pleno de sentido. E esa é a razón pola que Reimundo Patiño introduce o motivo da espiral e do labirinto nos seus deseños e pinturas ligados á poesía de María Mariño. Coa subversión da morfosintaxe simbolízase a subversión do poder: por iso canxa tan perfectamente o lema de Novoneyra coa presenza en Viet Nam Canto do combate nacionalpopular real e reprimido en 1968 e o pano de fondo do conflito vietnamita. Seguramente unha lectura maoista da poesía de Mariño será posíbel o día no que regresen as palabras que xacen en prisión e con elas as nocións liberadoras e a sentimentalidade profunda que a trivialización posmodernista, falsamente niveladora de xerarquías, tratou de proscribir. Na poesía da nosa autora invéntanse ex nihilo locucións adverbiais, os adxectivos convértense en substantivos alí onde nunca o fixeran nin voltarán facer tal, os adverbios ocupan o lugar, prohibido pola ragra, dos nomes. A cuadra popular e o seu troupeleo xordo, pertinaz e saído do fondo do anonimato e da nación oral, modula un idioma que, sendo comunal é xa outra cousa. Porque o que ela quería dicir no cabía no idioma recibido e este tiña que ser recreado; non na imaxe, non no dominio da innovación léxica, senón na estrutura, considerada inatacábel, das regras gramaticais e de forma que nunca ocorrerá outra volta. María Mariño tiña dificultades coas regras da lingua para comunicar a totalidade da súa experiencia, dificultades dimanantes de ela escribir no límite co nada é todo, e decidiu dinamitar tales regras para nos dar unha posibilidade de entrar ao abismo. Imaxine logo as dificultades que os críticos e analistas terán coa súa propia lingua, en función representativa necesariamente, alén de metapoética, para tratar, como eu estiven tratando de tratar, dos textos poéticos de María Mariño. Dicía Steiner, bulrista, que cando o crítico olla para tras ve formarse a sombra dun eunuco. Ao facermos discurso crítico sobre María Mariño todos notamos por forza que nos faltan atributos xenesíacos. E sentímonos, irremediabelmente excluídos, aínda que moito honrados por ternos sido dada a aproximación a un vértice que xamais coñeceremos por completo.
Nº 368
122