138 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
el significado de la voz ofensiva sobre que fund? la queja. Tam
poco yo he o?do la voz ni pude penetrar su significado 5. Y ahora
me viene a la fantas?a y a la pluma tentar alguna significaci?n
de la voz garala, la cual propongo como interina hasta que alg?n
gallego me informe si la ha o?do, si se usa en su lugar y cu?l es
su vulgar significado".
Deica eiqu? os antecedentes de c?mo cheg?u ao P. Sarmiento
nova de ista voz. Imos n?s a relacioala con algunha outra de
igual reiga?a, e demp?is poremos a espricadeira etimol?xica do
P. Sarmiento, porque, sexa ista valedeira ou non pra os fil?logos
(non debemos esquencer que eu non o son), o certo ? que tal es
pricadeira abrangue a todas as voces. Vexamos.
Nos diccioarios galegos, ainda nos m?is modernos, non apa
rez a voz garala recolleitada por Sarmiento. En troques, apare
cen neles isas outras voces que o noso grande erudito desconoc?u
e que ve?en ? sua vez a confirmar o senso da sua disertaci?n
encol da voz garela. Polo mesmo conv?n presentalas todas xun
tas agora, tanto m?is canto que se aprica algunha de elas como
alcume ou blas?n de xentes de un determinado lugar xeogr?fico,
desconoc?ndose non embargantes o seu antigo si?ificado.
Non aparece nada semellante no pequen vocabulario galego
que no s?culo XVI nos conserv?u Olea o adeministrador das
Casas galegas de Altamira e Lemos 5; m?is no vello Diccionario
de Rodr?guez (1836) topamos co intresante sustantivo femenino
"garela" baixo dinas acepci?ns, a primeira "perdiz cuando est? en
celo" e a segunda "moza de Betanzos", xuntamente co masculino
"garelo" si?ificando "mozo de Betanzos" 6.
En 1876, Cuveiro Pi?ol c?seque copia a Rodr?guez, pois repite
o da perdiz en celo e precisa a outra acepci?n de "garela" como
a da "moza nacida en Betanzos"; m?is non recolle o masculino
"garelo" 7.
Valladares, en 1884, reitera a papeleta directamente de Ro
dr?guez cas mesmas verbas, prescindindo do masculino "garelo".
Carr? Alvarellos, en 1928, recolle dos devanditos o referente ?
perdiz en celo con m?is unha natural refundiz?n de "garelo, la"
5 J. F. FILGUEIRA VALVERDE: El primer vocabulario gallego y su colector
el bachiller Olea (c. 1536). "Cuadernos de Estudios Gallegos". Compostela. T. II,
pp. 591608).
FRANCISCO JAVIER RODRIGUEZ: Diccionario gallegocastellano. La
Coru?a, 1863.
7 JUAN ICUVEIRO PINOL: Diccionario gallego. Barcelona, 1876.