111
1 8 O BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
[peque?ez] de su garganta. Yo s?, a?ade, que una de la que se
lavian sacado 15,000 libras de azeite, que ten?a ancho el es?fago
de una pulgada; bien que en su guele [boca] havia quantidad
de Pezes peque?os. El R. trunc? esto que se sigue: Hailas tambi?n
que tienen la garganta m?s ancha: Le gosier plus large. El exem
plo que para esto pone, es el Pez questionado: Du regne de Phili
pe II. Roy d'Espagne il en parut UNE dans l'Ocean bien diferente
des autres, etc. ". Si esto que se trunc? no incomodaba, ?por qu?
se trunc?? Si favorec?a, como favorece, assumpto, ?a qu? vendr?n
dos hojas de hojarasca Cynica?"
Canto sigue ? unha longa disertaz?n encol da baleia e de Xon?s.
A bibliograf?a ? toda unha biblioteca na que remexe libros anti
gos como os de San Agosti?o que arremete contra os paganos
pra que non fagan bulra do caso de Xon?s, pois eles mesmos cren
que H?rcoles entr?u armado no ventre dun peixe monstro, para
salvar a Hesione, e sal?u sano desp?is de tres d?as 3?. Dos antigos
fala, dunha banda, de Lycopron e Sexto Emp?rico, e doutra, de
San Cirilo Alexandrino e Thefilacto que d? contra os xentiles:
"Aut igitur nostra suscipiant, aut sua rejiciant" ". Engade tes
temu?os de Cornelio, Huet, Calmet e outros.
? muita meni?eza a distinz?n que fai da gorxa da baleia viva
e da baleia morta, asegurando que ? baleia se lle encolle a gorxa
cando morre. Contra os pescadores que mediron a garganta da
baleia e a encontraron estreita, arguie Sarmiento como si esti
vese nunha cadeira de "Philosophia Schol?stica", decindo: "Con
cedo que midieron la garganta de una Ballena muerta; niego que
midiessen o pudiessen medir la capacidad que ten?a aquella gar
ganta, estando la Ballena viva" ". E, como querendo dar soleni
dade ao seu raciocinio, engade empalanganado un "latin?rio" e
sigue ilustrando a s?a tese que hoxe ningu?n pode crer.
Al?n disto, o noso Sarmiento, intelixente e erudito, compren
de que ainda que a baleia engolase a Xon?s, non pod?a ser que
vivise tres d?as no ventre diste misteceto. Tamp?uco ten xeito
29 Traduz?n: "No reinado de Felipe II, rei de Espa?a, aparec?u unha baleia
mui diferente das outras, etc."
3? Desp?is de Sarmiento, .defend?use unha interpretaz?n mitol?xica deri
vando a lenda de H?rcoles do libro de Xon?s. Pens?use en Jas?n, Perseo, Ori?n,
Oanes (J. C. Bauer). Outros pensaron en lendas orient?is, en algunhas da India
e ainda na epopeya de Gilgamesch.
Traduz?n: "Por tanto, ou aceitan a nosa tese, ou rechazan a s?a".
32 Demonstraci?n cit., t. I, p?x. 402.