LETRAS DE DUELO 323
Alfonso XIII a Santiago, e volver?a por segunda vez no ano
1909 na compa??a de Maura, ieiqu? souperon dos acontecimen
tos que tiveran lugar en Barcelona e Melilla.
Un dos acontecimentos m?is tristes que lembraba era a
morte do estudiante Enr?quez Cad?rniga, de Xinzo de Limia,
asesi?ado de un modo ?pouco claro en relaci?n con unha casa
de xogo na calle do Franco, o d?a 14 de marzo do 1905, tonta
don Paulino: "Yo asist?a a una escuela mixta en una traves?a
de esta calle, y cuando llegu? a la rua vi un espect?culo horro
roso: varios muebles ard?an en una pira que crec?a delante de
la casa n?mero 30 de la rua del Villar. En su bajo se hab?a
abierto el 11 de enero anterior una sociedad, "La Pe?a", y se
rumoreaba que el vicio del juego ten?a su apoyo en ?sta y otras
entidades de Santiago; por estos fueron quemados varios mue
bles del Recreo Art?stico en la rua Nueva y algunos del Casino
de la rua del Villar. El entierro del estudiante, que tuvo lugar
dos d?as despu?s y que recorri? las principales calles de San
tiago, qued? inolvidable en mi mente". Otero Pedrayo veu pou
r0 desp?is por primeira vez a Santiago e foi informado de tan
triste acontecimento por Cuevillas e Luis Temes, e comenta "o
estoupa dos estudiantes contra casinos e timbas, con estropi
eios no Casino e un ardente e p?lido entusiasmo virtuoso se
rnellante, de lonxe, ao despertado nos florentinos pola verba
de Savonarola. Do Savonarola dos meus anos mozos. O de Car
o de Merejkoovsky. O moci?o foi morto nun feo barullo
de cartos nunha timba do Franco. Polo menos o movimento da
mocidade foi unha rachadela dos velos da hipocres?a. Inda lu
c?an 'dados cabaleiros tahures i eran estimados. Coas bolas de
biliar como callaus en mans de pastores, quebraban os xiados
esPellos do Casino. Sin pensalo acantazaban espellos embazados
do dezanove".
Ise ano celebrou Santiago o terceiro centenario do Quijote.
Don Paulino lembraba o paso dos estudiantes pola rua con ra
los de loureiro e fintas coas coores das facultades mercadas
1111111a tenda da Calderer?a e a morea que se fixo na plaza ?
redor do busto de Cervantes. Tam?n gardaba un fino recordo
dos Carnavales do ano 1906 que fac?an parada especial as com
"rsas diante da casa n?maro 4, entonando coplas alusivas a
teito,s recentes e adem?is curiosos.
Conoc?a os movimentos dos compostel?ns na Universidade