82 i oletin de la Real ylcademia Gallega
? asina nalg?s sitios ainda s'empregan indistintamente pra nomea?
los as verbas mouros e xent?s (x), e as?na deprendimos dos beizos d'An
ton Peaguda, veci?o de San Lourenzo de Ca??n (Celanova), qu'a cibdade
de mouros d'Outeiro de Rubi?s tivera grande guerra cos romanos e un
home de Pereira de Montes (Merca) e outro de San Facundo (Cea), in
sin?ronos qu'os mouros foran desbotados d'Outeiro de Vimieiros polos
romanos e que perto do castro de San Facundo, e nun campo chamado
A Matanza, os dous santos lexionarios fartaran os seus gladios de san
gue d'islamitas.
Nos pirmeiros seculos do cristianismo debeuse falar e cismar moito
na nosa terra en col dos devanceiros que morreran mergullados nas abo
minaz?s pag?s. Galiza amou de cote ?s seus mortos e seguramente non
esqueceu ent?n a aquiles, que po1a disparidade da relixi?n, polo mis
terio dos ritos sacrifiz?s e adivi?atorios, pol.o brilo das suas xoias ?ureas,
pola saudade dos tempos vellos mais dram?ticos e ceibes e dos antigos
deuses ainda non esquecidos, deb?an ferir a maxinaz?n da xente facendo
perdurar a sua lembranza. ? foi ent?n sen duvida, cando os galegos xa
baptizados, perdendo o senso da continuidade racial, atendendo soilo ?
difrenza de f?s, coid?ronse afastados dos ab?s xent?s e os cumes castre
xos, as m?moas e as fontes, lugares de culto e lugares de vivenda nos
d?as antergos, escomenzaron a poboarse coas somas dos deuses, dos
guerreiros e dos sacerdotes. Galiza non querendo botar ?s infernos o seu
pasado, prendeuno coa maxia d'un feitizo ? Terra Nai.
? somentes ? pasar os curtos e terribeis anos da domifianza ?rabe
e das algaras d'El Mansur, despois das ru?s tempadas de medo e desacou
go en qu'o fogar foi trocado polo acocho na serra, despois das apuradas
repoboaz?s de vilas que fixeron trasmigrar familias fondamente seden
tarizadas e introduxeron no noso chan elementos vidos do sul, ser?a
cando o mouro, prestixiado pola forza das suas armas, pola riqueza
dos seus bot?s e tamen pola sabenza dos seus bruxos e dos seus astr?
logos, ir?ase pondo paseni?amente no canto do habitante do castro, e o
vello celta vest?u o albornoz e cobr?u a sua testa co turbante. Mais coma
xa dixemos, ?s veces o turbante cai, o albornoz esg?zase e baixo d'il
aparez o pag?n ind?xena, coa sua t?neca adornada de losangos, co seu
escudo pequeno e redondo e coas suas pernas n?as, torques no pescozo
iespada ? cinto.
? consid?rese tam?n qu'embora os ?rabes e os berberiscos non tive
ran endexamais unha longa demoranza na Galiza, que 1l'es permitira es
(0 Castillo. Las Castro: Gallegos, p?gs. 23 e 24.